در جنگ دوم جهانی

جنگ دوم جهانی سه کنفرانس داشت که یکی از آنها بنام کنفرانس تهران، پیش از شکست آلمان هیتلری در تهران تشکیل شد و دو کنفرانس دیگر یکی در آستانه شکست آلمان و دیگری پس از شکست آلمان. در هر سه کنفرانس بحث و کشاکش دیپلماتیک میان استالین، چرچیل و روزولت، رهبران شوروی، انگلستان و امریکا بر سر تغییر نقشه جهان پس از پیروزی بر آلمان و ضرورت غیر نظامی اعلام کردن آلمان، ژاپن و اتریش بود. در همین ارتباط یکی از بحث ها بسیار جدی بر سر تقسیم آلمان بود که دو جنگ جهانی را راه اندازی کرده بود و همه در پی چاره ای بودند که بار دیگر آلمان به جنگ تازه ای در اروپا دست نزند. در کنفرانس تهران پیشنهاد تقسیم آلمان با مخالفت استالین روبرو شد. این پیشنهاد را چرچیل مطرح کرده بود.

کنفرانس یالتا یا کنفرانس کریمه کنفرانسی بود که چند ماه پیش از پایان جنگ جهانی دوم و در حالیکه پیروزی ارتش سرخ بر آلمان قطعی بود، از چهارم تا یازدهم فوریه سال ۱۹۴۵ به مدت هشت روز در کاخ تزارها در شهر یالتا واقع در شبه جزیره کریمه برگزار شد. در این کنفرانس فرانکلین روزولت رئیس‌جمهور آمریکا و وینستون چرچیل نخست‌وزیر بریتانیا از یک سو و جوزف استالین رهبر شوروی ازسوی دیگر عمدتاً دربارهٔ سرنوشت کشورهای اروپایی پس از پایان جنگ به بحث پرداختند. این کنفرانس پس از کنفرانس تهران (۱۹۴۳) و پیش از کنفرانس پتسدام (ژوئیه ۱۹۴۵) برگزار شد.

کنفرانس پوتسدام  از ۱۷ ژوئیه تا ۲ اوت سال ۱۹۴۵ در شهر پوتسدام (در نواحی آلمان شکست خورده و تسلیم شده) با حضور هری ترومن، ژوزف استالین و وینستون چرچیل تشکیل شد. یعنی همان سه رهبری که در کنفرانس تهران و کنفرانس یالتا شرکت کرده بودند.

 همزمان با کنفرانس پوتسدام شورایی از وزرای خارجه سه کشور انگلیس، شوروی و امریکا برای بررسی قراردادهای صلح با آلمان پس از هیتلر و متحدان آن (ایتالیا، رومانی، بلغارستان، مجارستان، و فنلاند) تشکیل شد.

در خلال این کنفرانس روزولت درگذشت و هری ترومن که پس از درگذشت فرانکلین روزولت رئیس‌جمهور آمریکا شده بود برای اولین بار با سران متفقین ملاقات کرد. در میانه کار همین کنفرانس بود که به ترومن خبر داده شد بمب اتمی با موفقیت آزمایش شده که وی نیز تصمیم به استفاده از آن علیه ژاپن گرفت.

و باز در میانه همین کنفرانس، حزب محافظه کار انگلستان در انتخابات پارلمانی شکست خورد و نخست‌وزیری چرچیل پایان یافت و کلمنت اتلی، نخست‌وزیر جدید بریتانیا از حزب کارگر در ادامه مذاکرات جایگزین او شد.

در این کنفرانس تصمیم نهایی بر سر تقسیم آلمان به چهار منطقه اشغالی اتخاذ شد.

همچنین در این کنفرانس توافقنامه‌هایی در مورد نحوه برخورد با آلمان شکست خورده ایجاد شد، از جمله اینکه بخشی از غرامت جنگی شوروی از آلمان به صورت کار اجباری آلمانی‌ها برای بازسازی ویرانی عظیمی که آرتش آلمان در شوروی بوجود آورده بود باشد. ضمنا قرار شد خلع سلاح و نازی‌زدایی در آلمان به صورت کامل اجرا شود و حکومت آلمان غیر متمرکز و دارای سیستم فدرالی شود. سیستمی که همچنان در آلمان برقرار است و ایالت های مختلف آلمان دارای دولت ها و پارلمان های محلی هستند. همچنین مقرر شد که طرف‌های پیروز در جنگ غرامت جنگی را از منطقه تحت اشغال خود (که در کنفرانس یالتا تعیین شده بود) دریافت کنند.

تغییرات مرزی در لهستان (از جمله الحاق بخش بزرگی از شرق لهستان به شوروی و در مقابل الحاق مناطقی از آلمان به لهستان) و تغییرات در برخی دیگر از کشورهای اروپای شرقی به تصویب متفقین رسید.

بسیاری از مسائلی که اکنون و در ارتباط با جنگ اوکراین مطرح است، ادامه همین تقسیمات در کنفرانس پوتسدام است. به همین دلیل است که اکنون مجارستان و لهستان و رومانی به این دلیل که بخش هائی از اوکراین خاک این کشورها بوده و مردم آنها مجارستانی یا لهستانی و یا رومانیائی هستند، تاکنون و با نمایان شدن شکست قطعی اوکراین و ناتو درجنگ با روسیه، چند بار مطرح کرده و حتی خیز عملی برداشته اند تا مناطق مورد نظر را از اوکراین جدا کرده و به کشورخود ملحق کنند.

درباره کنفرانس تهران و مطرح شدن تقسیم آلمان میان متفقین، پس از پیروزی بر آلمان هیتلری، نکات بسیار مهم و تاریخی را مترجم استالین در همین کنفرانس نوشته و سالها بعد بصورت کتاب منتشر کرد. این کتاب را شادروان "فروغی" عضو کمیته مرکزی حزب توده ایران، که به زبان روسی تسلط داشت، به فارسی ترجمه کرده و از طرف انتشاراتی پروگرس منتشر شد. ما این کتاب را در چند بخش در راه توده منتشر کرده ایم و بدلیل اهمیت آن با توجه به جنگ اوکراین سعی می کنیم یکبار دیگر منتشر کنیم.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده