|
رسانه های غربی روی جنگ اسرائیل علیه حماس در غزه متمرکز است. آیا تضادهای
فلسطین و اسرائیل در این درگیری خونین خلاصه می شود؟
بر اساس آخرین نظرسنجی‌ها، پیش از آغاز جنگ جدید، تنها 30 درصد از جمعیت
عرب نوار غزه و کرانه باختری اردن به حماس تمایل داشتند. بقیه جنبش‌های
سیاسی دیگر را ترجیح می‌دادند.
منظور از «دیگران» پیش از همه سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف)، حزب حاکم در
کرانه باختری رود اردن است که آن بخش سرزمین فلسطینی ها را رئیس دولت
خودگردان فلسطینی، «محمود عباس» اداره می کند. سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف)،
ساختاری است که تاریخ بسیار معتبر تر و وزینی دارد و اقتدار کمتری از حماس
ندارد. سازمان آزادیبخش فلسطین در سال 1964 ایجاد شد و امروزه چندین نسل از
رهبران آن تغییر کرده اند. به مدت 35 سال رهبری آن بر عهده «یاسر عرفات»
بود که پس از مرگ وی (2004) رهبری آن به «محمود عباس» رسید. تا سال 2013،
اصلی ترین ارگان حکومتی رسمی در نوار غزه و کرانه باختری، تشکیلات خودگردان
فلسطین بود که از سال 2013 با فرمان «عباس» به «دولت فلسطین» تغییر نام داد
و خود «عباس»نخستین رئیس این دولت شد. تشکیلات خودگردان فلسطین توسط سازمان
ملل به رسمیت شناخته شد و بنظر می رسد که از دیدگاه غرب یک شرکت کننده
مشروع در روند مذاکرات است - و این مهم است.
حماس بسیار جوانتر از سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) است. "حرکت المقاومه
الاسلامیه" یا نهضت مقاومت اسلامی در سال 1987 بر پایه بخش فلسطینی شعبه
مصری "اخوان المسلمین" تأسیس شد. در سال 2011، پس از "بهار عربی"، "اخوان
المسلمین" در مصر به قدرت رسیدند و این دوره "بهترین دوران" در روابط حماس
با قاهره بود. اما پس از آن قدرت در مصر به ارتش دارای روحیه سکولار به
رهبری مارشال« السیسی» بازگردانده شد و پس از آن روابط بین حماس و طرف مصری
تیره شد و "اخوان المسلمین" در مصر دشمن دولت اعلام شد. پیدایش "اخوان
المسلمین" اولاً حاکی از انترناسیونالیسم اسلامی است که به معنای گرایشات
نیرومند توسعه طلبانه و دوما رادیکالیسم است. سند کلیدی حماس، منشور اسلامی
است که در سال 1988 به تصویب رسید، حق موجودیت اسرائیل را به رسمیت نمی
شناسد و هدف خود را ایجاد یک کشور فلسطینی در تمام سرزمین هایی که فلسطین
تحت الحمایه قبل از تشکیل اسرائیل در سال 1948 اشغال کرده بود، تعیین می‌کند.
سازمان جهاد اسلامی که از نظر ایدئولوژیک نیز با "اخوان المسلمین" مرتبط
است و منشا آن مصر است، با حماس همکاری نظامی دارد.
اگر حماس خط مشی سیاسی قابل توجهی دارد، جهاد اسلامی یک سازمان کاملاً شبه
نظامی است. به طور رسمی، حماس هرگز همکاری با "میهن دوستان فلسطینی" را رد
نکرده است، حتی اگر آنها به گروه های اسلام گرا تعلق نداشته باشند. در
نخستین بیانیه حماس گفته می شود که میهن دوستی بخشی جدایی ناپذیر از
اعتقادات مذهبی است و سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) نزدیک ترین جنبش به
حماس است، زیرا آنها یک سرزمین و یک دشمن دارند. به این ترتیب، برخی
تناقضات با ایدئولوژی بین‌المللی-اسلامی اخوان‌المسلمین به وجود می‌آید - و
این اصلا تضاد منحصری نیست. در عمل، رابطه حماس و سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف)
بسیار پیچیده و چند لایه است. برای نمونه، حماس در سال 2007 پس از جنگ محلی
با سازمان "فتح"، بصورت ساختاری شبه نظامی تحت حمایت سازمان آزادیبخش
فلسطین (ساف) - و حزب سیاسی اصلی در کرانه باختری وارد شد. دلیل این درگیری
خاص انتخابات پارلمانی سال 2006 بود که در آن حماس بر "فتح" پیشی گرفت.
انتخابات در "رام الله"، یعنی در کرانه باختری برگزار شد. سازمان "فتح"
نتایج را نپذیرفت، درگیری هایی به وجود آمد و در جریان نبرد، سازمان "فتح"
به طور کامل از نوار غزه بیرون رانده شد. به زبان ساده تر، حماس و جهاد
اسلامی از "فتح" و در نتیجه، از سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) به دلیل «میانه‌رو
بودن» در موضع خود انتقاد می‌کنند. در دهه 80، درگیری بین فلسطینیان آغاز
شد – برای نمونه ، در دانشگاه "بیرزیت" یا "الازهر " مصر. اغلب، مقامات
اسرائیلی ترجیح می دادند در چنین درگیری های داخلی دخالت نکنند. به ویژه،
بارها، نیروهای امنیتی اسرائیل تعمداً و از پیش از منطقه ای که درگیری در
آن نضج می گرفت عقب نشینی می‌کردند. کاملاً تیپیک و خاص بود که خود اسرائیل
در شکل گیری حماس دست داشت.
در سالهای دهه‌های 70 و 80، فعالیت‌های جوامع مذهبی - حتی جریان اسلام‌گرایانه
- در عمل توسط مقامات اسرائیلی ترغیب می‌شدند که چنین ساختارهایی در برابر
فعالیت‌های سازمان‌های سکولار و فعال سیاسی مقابله و ایستادگی کنند. مانند
سازمان "فتح". تا پایان دهه 80، این خط مشی کار می کرد، حماس بعنوان اعتراض
و تظاهر به «روشنگری و تعلیم» می پرداخت و از «عرفات» و حامیانش دوری می
کرد. با این وجود، چند دهه بعد اوضاع تغییر کرد. حماس نه تنها خود را
رادیکال کرد، بلکه در رادیکالیسم از رقیب سکولار خود "فتح" نیز پیشی گرفت.
علیرغم درگیری های اواسط دهه 2000، هیچ خصومت آشکاری برای تخریب متقابل بین"
فتح" و حماس وجود ندارد. رهبری سیاسی حماس تلاش می‌کند از اعمال خشونت
نسبت به شخصیت‌های سازمان آزادیبخش فلسطین که در اجرای آن برخی از فعالان
گروه‌های شبه‌نظامی اغلب بر آن پافشاری می‌کردند، اجتناب کند و مصونیت آن
حتی در دوران پرتنش‌ترین روابط حفظ شد. رهبران فلسطین و سازمان آزادیبخش
فلسطین (ساف) نیز مذاکره با محافل متعادل و میانه رو در حماس را رد نمی
کنند و نسبت به رادیکال ها گذشت و مدارا می کنند. «محمود عباس» شخصاً اعلام
کرد که " یک حماس وجود ندارد، بلکه چندین حماس وجود دارد" - حماسی که در
خارج از کشور فعالیت می کند و حماسی که مستقیماً در سرزمین های فلسطینی
وجود دارد. سازمان آزادیبخش فلسطین تاکید کرده است که هیچ مانع جدی برای
آنکه حماس توافقنامه های صلح با اسرائیل به رسمین بشناسد وجود ندارد. با
وجود تمام تضادها، دو قطب مبارزه برای فلسطین به طور منظم سیاستمداران
نزدیک به "رقبا" را به رهبری خود تعیین می‌کنند. اوضاع پیچیده خاورمیانه می
تواند به تقویت جدی سازمان آزادیبخش فلسطین و سازمان "فتح" بیانجامد. شرکت
کنندگان در اجلاس مشترک فوق العاده اتحادیه کشورهای عربی و سازمان همکاری
اسلامی که در 11 نوامبر در ریاض برگزار شد، بارها بر وضعیت حکومت ملی
فلسطین (تشکیلات خودگردان فلسطین. مترجم) به عنوان موضوعی که لازم است با
آن مذاکره کرد تاکید و بر روند خود این مذاکرات پافشاری کردند. با توجه به
بیانیه هایی که در این اجلاس طرح شدند، کشورهای عربی قصد دارند از تلاش‌های
دیپلماتیک هماهنگ و مدون به توقف عملیات نظامی و سازماندهی کمک های
بشردوستانه به نوار غزه دست یابند. حماس، که به عنوان گروه تروریستی که
برخی از کشورها به رسمیت شناخته شده است، میتواند در ارتباط با سیاست خارجی
معصلات و دشواری‌هایی داشته باشد. اما تشکیلات خودگردان فلسطین(حکومت ملی
فلسطین) و «محمود عباس» چنین مشکلی ندارند. برای خود سازمان آزادیبخش
فلسطین، این راهی برای برون رفت از وضعیت دشوار انتخاباتی است. صلح دست
نیافتنی شد و اسلامی شدن تدریجی انتفاضه تأثیر منفی بر تصویر کلی سازمان
آزادیبخش فلسطین در سرزمین‌های اشغالی داشت. بلحاظ ایدئولوژیک، سازمان
آزادیبخش فلسطین نمی‌توانست با رشد پیوسته محبوبیت حماس مقابله کند.
https://russtrat.ru/analytics/14-noyabr-2023-2240-12299
تلگرام راه توده:
https://telegram.me/rahetudeh
|
