راه ابریشم نوین و دگرگونی های آب و هوایی (2)

در نوامبر 2021، "کمیسیون ملی اصلاحات و پیشرفت چین"[1] از راهکارهایی برای کاستن از پخش گاز دی اکسید کربن و رسیدن به کربن صفر رونمایی کرد. بر پایه این راهکارها، اندازه تولید انرژی ازسوخت های فسیلی تا سال 2030 تا 25 درصد کاهش خواهد یافت و همزمان پخش گاز دی اکسید کربن نیز در سنجش با سال 2005 به اندازه 65 درصد کمتر خواهد شد.

این برنامه مهمترین راهکارها و ساز و کارهای کلیدی را برای دستیابی به "اوج کربن" تا پیش از سال 2030 و با بکارگیری از ابزارهای رفت و آمد کم کربن و یا بدون کربن و همچنین پشتیبانی از یک چرخه اقتصادی در پیوند با نوآوری های فناوری را پیشنهاد می دهد.

من بر پایه سالها کار در چین می دانم که ساز و کارها و قانون هایی که در سال 2022 نگاشته شده اند، در سال های پیش رو دنبال و پیگیری خواهند شد و در همه پهنه ها بکار بسته می شوند. همچنین پیش بینی می شود که این ساز و کارها، بنگاه ها و شرکت های چینی راکه در چارچوب راه ابریشم نوین کار و تلاش می کنند، در بر خواهد گرفت.

چین هم اکنون ساخت سامانه های بادی و فتوولتائیک را در بیابان های گوبی و تاکلامکان آغاز کرده است که روزی 100 میلیون کیلووات ساعت برق تولید خواهد کرد.

با بیش از 30 کشور از هموندان راه ابریشم نوین در راستای جایگزین کردن نیروگاه های این کشورها با نیروگاه های پیشرفته با تولید دی اکسید کربن کمتر پیمان نامه هایی در پیوند با همکاری در زمینه انرژی با چین امضا شده است. در همین زمینه ساخت نیروگاه های ذغال سنگی با تولید کمتر گاز دی اکسید کربن با بکار گیری فناوری های پیشرفته نیز جای دارند. در خود چین هم از سال 2017، بیشتر نیروگاه های پیشرفته ساخته شده، نیروگاه های پیشین ذغال سنگی بسته و کنار گذاشته شده اند و از سال 2021 حتی یک نیروگاه ذعال سنگی تازه نیز ساخته نشده است.

چین اکنون پیشرو در تولید، بکارگیری و سرمایه گذاری در نیروگاه های برق آبی، بادی و خورشیدی است. یک چهارم نیروی برق آبی جهان یعنی 352 گیگاوات در چین تولید می شود. یک میلیون خودروی برقی در سال 2018 در چین فروخته شد که بیش از همه کشورهای جهان است و 30 درصد از همه شغل های "سبز" جهان در چین ایجاد شده است.

صفحه های خورشیدی برای گرفتن انرژی از آفتاب نه تنها در پارک های خورشیدی و در کویرهای آفتاب گیر بکارگرفته می شود، بلکه اداره ملی انرژی دستور داده است که از این پس همه ساختمان‌های همگانی از جمله ساختمان‌های دولتی و شرکت‌های دولتی در شهرها و شهرستان ها بایستی دستکم نیمی از بام های خود را با صفحه های خورشیدی بپوشانند. این دستور بنگاه های خصوصی و خانه های روستایی را نیز در بر خواهد گرفت.

برای پشتیبانی و توان بخشی به کاربرد انرژی های پاک در صنعت حمل و نقل، دولت چین و دولت های محلی آن، برنامه هایی گوناگونی مانند کاهش مالیات را برای دادن انگیزه به خودروسازان برای "تولید خودروهای با انرژی نوین"[2]، در پیش گرفته اند.

این یارانه ها از یک سو به ارزان تر شدن بهای چنین خودروهایی برای خریداران می انجامد و از سوی دیگربه تولید کنندگان انگیزه می دهد تا بیش از پیش به نوآوری و فناوری در این بخش صنعت خودروسازی روی بیاورند.

شمارگان همه خودروهایی اینچنینی مانند "خودروهای تمام برقی"[3]، "پلاگین هیبریدی"[4] و "خودروهای سلول سوختی "[5] بر پایه این برنامه ریزی ها افزایش خواهند یافت.

یارانه این بخش که در سال 2020، برابر با 1.7 میلیون واحد بوده است، تا سال 2025 به 5.2 میلیون واحد افزایش خواهد یافت که این 20 درصد همه خودروهای نو را در برمی گیرد.

بر پایه پیش بینی "انجمن مهندسان خودروسازی چین"[6]، تا سال 2035، از هر دو خودرو نو فروخته شده، یک خودرو با انرژی های نوین خواهد بود. در صد این خودروها اکنون از 5 در صد بیشتر نیست. خودروهایی که با پیل سوختی و انرژیی های نوین کار می کنند بایستی تا سال 2045 بیش از 95 درصد خودروهای کشور را در بر بگیرد. دیگر خود روها نیز با موتورهای پلاگین خواهند بود و از آن پس دیگر خودرویی با موتور درونسوز کلاسیک نخواهیم داشت.

راهکار دیگر، بکار بردن هیدروژن برای سوخت موتورها است که با برنامه های گوناگون دولتی پیگیری می شود. سرمایه گذاری در تولید هیدروژن و ساخت خودروهای هیدروژنی تا سال 2025 برنامه ریزی شده است. پروژه های بزرگی برای تولید هیدروژن از انرژی های بادی و خورشیدی آغاز شده است.

همچنین وزارت خزانه داری و چهار سازمان دولتی دیگر راهکارهایی را برای گسترش و صنعتی شدن فناوری های تولید پیل سوختی پیشنهاد کردند که جایگزین برنامه های پیشین برای خرید خودروهای برقی می شود. این راهکارها بگونه ای است که به جای یارانه دادن به خریداران، به بنگاه های تولیدی انگیزه می دهد تا با فناوری های نوین، ساخت سلول های سوختی را پیشرفت داده و به بازار بیاورند.

با اینهمه، دست اندرکاران نیز می دانند که بکار گیری پیل های الکتریکی در خودروها سخن پایانی نیست زیرا گنجایش پیل های الکتریکی هم مرزی دارد و مهمتر آنکه تاکنون نیز راهی برای ازبین بردن پسمانده های این پیل ها پیدا نشده است. همانند این دشواری در زدودن پسمانده های اتمی و موادی که برای عایق بندی ساختمان ها بکار می رود نیز دیده می شود. با دانش کنونی بازیافت هیچکدام از اینها شدنی نیست و اینها برای آیندگان دشواری هایی را پدید خواهند آورد.

در سال 2020، نزدیک به 5 درصد انرژی تولیدی درچین از نیروگاه های هسته ای فراهم آورده می شد. پس از رویداد ناگوار در نیروگاه های هسته ای" فوکوشیما" در ژاپن، بستن نیروگاه های هسته ای در چین نیزپیش کشیده شد. انرژی هسته ای تنها حدود پنج درصد از انرژی تولید شده در سراسر کشور را تشکیل می دهد. با اینهمه رهبری چین انرژی هسته ای را جایگزین مهمی برای تولید برق با سوخت ذغال سنگ می داند که هم اکنون نمی توان از آن چشم پوشی کرد. نیروگاه های هسته ای می توانند پایه ای ترین نیازهای کشور به برق، بویژه نیاز شهرها به انرژی را پوشش دهند.

در آغاز سال 2021 نخستین نیروگاه هسته ای که در چین برنامه ریزی و ساخته شده بود به بهره برداری رسید. نخستین نیروگاه هسته ای چین از گونه های فشار آبی بود که بر پایه فناوری آلمانی ـ فرانسوی ساخته شده بود که اکنون از سوی چینی ها پیشرفت داده شده اند. نیروگاه های نسل سوم دارای فناوری های ایمنی ویژه ای هستند که در ساخت نیروگاه های فرانسوی نیز بکار گرفته شده اند.

تا سال 2020، بر رویهم 49 بلوک نیروگاه هسته ای در چین به شبکه برق کشور پیوند یافت و 15 بلوک دیگر نیز هم اکنون دارند ساخته می شوند و یا ساخت آنها در دست برنامه ریزی است.

این نیروگاههای هسته ای که بر پایه الگو و فناوری چینی پیشرفت کرده اند، به کشورهای راه ابریشم نوین نیز صادر خواهند شد. در چارچوب یک جایگزین برای نیروگاه های ذغال سنگی که دیگر ساخته نخواهد شد، چین می خواهد که تا سال 2030، سی نیروگاه هسته ای را در دیگر کشورها بسازد.

صنعتی شدن بیشتر کشورهایی که دالان های راه ابریشم نوین از آنها می گذرد، خواه نا خواه به دست اندازی بیشتر در طبیعت می انجامد. همانگونه که نمی توان بدون خیس شدن از دریا گذشت، پیامدهای صنعتی شدن این کشورها به معنی ویرانی زیستگاه های جانوران و گیاهان و ناپدید شدن جنگلها است که در کاهش آلودگی و گاز کربن در هوا جایگاهی کلیدی دارند.

پروژه های برنامه ریزی شده راه ابریشم نوین از 46 کانون ارزشمند زیست محیطی و بیش از 1700 پناهگاه پرندگان می گذرد و بیگمان به آنها زیان می رساند. از سوی دیگر چین تلاش های سترگی را در پروژه هایی برای باز سازی جنگل ها برنامه ریزی کرده است. در این راستا جمهوری خلق چین بزرگترین برنامه زیست محیطی جهان و جنگلکاری را به پیش می برد. بر پایه این برنامه 72 ساله که هر سال 5 میلیارد دلار در آن سرمایه گذاری می شود، در 400.000 کیلومتر مربع، یعنی در گستره ای بزرگتر از همه کشور آلمان درخت کاشته می شود و جنگلی غول پیکرو با شکوه پدیدار می شود و گسترش می یابد.

با اینهمه آیا تلاش هایی جهانی بر پایه همکاری کشورها برای بهبود آب و هوای جهان انجام می شود؟ پس از نشست "گلاسکو" ایالات متحده و جمهوری خلق چین بر آن شدند که یک گروه مشترک کاری را برای این کار پایه گذاری کنند. بنگاه "هانیول اینترنشنال"[7] که یک شرکت آمریکایی است و "گروه فولاد چینی بائوو"[8]می خواهند یک سرمایه گذاری مشترک را برای بنیانگذاری بزرگترین کارخانه تولید انرژی هیدروژن در بخش فولاد و برای کاهش پخش کربن در هوا راه اندازی کنند. اینها گام های باریک و امیدبخشی برای آینده جهان است.

لینکهای شماره های گذشته:

1 - https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/april/875/tarjome.html

2 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/april/876/chin.html

3 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/april/877/chin.html

4 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/may/878/chin.html

5 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/may/879/tarjome%20chin.htm

6 - https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/may/880/tarjome%20chin.html

7 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/may/881/tarjome%20chin.htm

8 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/may/882/tarjome.html

9 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/may/883/tarjome%20chin.htm

10 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/jon/884/tarjome.html

11 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/jon/885/tarjome%20chin.html