ترجمه- س. کی روش

  جای تعجب نیست که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه قرارداد «آزواستال» را زیر پا گذاشته و جنایتکارانی را که روسیه پس از بیرون آمدن از تونل کارخانه عظیم آزوفستال در اختیار ترکیه قرار داده بوده است، خصوصا که این تبهکاران نازی را روسیه پس از اسارت به دست مقامات ترکیه سپرد و قرار بود، تحویل زلنسکی داد و آزاد کرد. آنها قرار بود تا پایان جنگ اوکراین در ترکیه تحت نظر باشند.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه از این اقدام اردوغان، باید مآیوس شده باشد که در گذشته بارها روی شخصیت ثابت همتای خود رجب طیب اردوغان، با صدای رسا قسم خورده بود. برای نمونه وی در دسامبر2020 در باره او چنین گفته بود:

«ما با رئیس جمهور اردوغان، در برخی موارد نظرات متفاوت یا حتی متضاد داریم، اما او مانند یک دولتمرد ثابت قدم بر سر قول خود پایبند است. او زمانی که یک امری را برای کشور خود مناسب می بیند بر اساس منافع آن رفتار می کند. اینجا مسئله بر سر قابل پیش بینی بودن افراد است. انسان باید بداند با چه کسی سروکار دارد.»

حدودا دوسال بعد بار دیگر پوتین در اکتبر سال 2022 ، همین نظر را بیان کرد:

«رئیس جمهور اردوغان همتای ثابت قدم و قابل اعتمادی است. در واقع این مهمترین وجه شخصیت اوست که میتوان به وی اعتماد کرد، ما میدانیم: ما راه دشواری را پشت سر می گذاریم تا به توافقی دست پیدا کنیم، اما همینکه به مرحله  دستیابی به توافق رسیدیم، این اطمینان را داریم که همان قول و قرار ها به اجرا درخواهند آمد.»

کوتاه مدتی پس از آن در اوائل دسامبر سال 2022 ، آنگلا مرکل صدراعظم سابق آلمان، بطور رسمی بیان کرد که حمایت او از قرارداد مینسک، نقشه ای بود تا اوکرائین فرصت پیدا کند تا به نیروهای نظامی خود جهت تسلط بر دنباس سرو سامان بدهد… رئیس جمهور پوتین تا این زمان اطمینان بسیار داشت که مرکل صادقانه بر قول و قرار ها خواهد ایستاد، به همان صورت که در باره اردوغان چنین تصوری داشت. از همین روی رئیس جمهور از این اعتراف احساس یاس عمیقی داشت، همانطور که این موضوع را در یک کنفرانس مطبوعاتی در دسامبر 2022  ابراز کرد.

«واقعاً من باور نمیکردم چنین اعترافی را از دهان رئیس دولت آلمان بشنوم، زیرا همواره بر این نظر بودم که رؤسای دولت آلمان در مقابل ما همیشه صادق هستند …اما اینطور به نظر میاید که ما اشکارا خیلی دیر چشمهای خود را باز کردیم.»

استراتژی روسیه تا شروع عملیات ویژه، براین مبنا بود که در باره اوکرائین، با آمریکا به توافقی دست پیدا شود تا بر اساس آن خواسته های امنیتی مسکو از طریق صلح آمیز تامین شود و درعین حال این امکان بوجود بیاید که روسیه کماکان بعنوان پل اقتصادی میان بازار مشترک اروپا و جمهوری خلق چین عمل کند. حال که به گذشته نظر می افکنیم، می بینیم که این امر ازآغاز محتوم به شکست بود، نه از این نظر که پوتین  نمی دانست و یا آنطوری که در غرب او را بصورت دیو به تصویر می کشند از پشت پرده همه سر نخ ها را در دست داشته و یا دارد.

چنین موضوعی را ولادیمیر پوتین زمانی متوجه شد که دیگر دیر شده بود و معلوم شد که طرفهای صحبت او همگی نئولیبرالهای گلوبالیست اصلاح ناپذیری هستند که حتی حاضرند منافع ملی خود را قربانی کنند تا ایدئولوژی افراطی خود را به پیش ببرند. گرچه رئیس جمهور روسیه خیلی دیر بر این واقعیت واقف شد با اینهمه در مورد اردوغان هنوز هم بر این باور بود که همتای ترک او از جنس دیگری است، چونکه او یک رئیس دولت غربی نیست و چه بسا که خود او نیز با غرب اختلاف نظر هایی دارد.

چند روزی پس از آزاد کردن جنگجویان آزوف، اردوغان در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که از تقاضای سوئد برای ورود به ناتو پشتیبانی خواهد کرد، به این شرط که استکهلم از اقدامات لازم  برای زنده کردن دوباره پروسه ورود ترکیه به بازارمشترک اروپا و همین طور راه انداختن دوباره اتحاد گمرکی میان بازار مشترک و ترکیه و حل کردن امور ویزا برای ترکها فعالانه حمایت کند. پس از آن بود که جک سولیوان، مشاور امنیتی آمریکا اعلام کرد که جو بایدن رئیس جمهور آمریکا با تحویل هواپیمای جنگی اف 16 به ترکیه بدون هیچ پیش شرطی موافقت می کند. هر دوی این عقب گردها به بهبود روابط مسئله دار ترکیه و غرب کمک کردند.

بدین ترتیب اردوغان، مطابق آنچه  که پوتین از او انتظار داشت، همان کاری را انجام داد که بنظرش برای مملکت او مقرون به صرفه بود، یعنی حتی به بهای زیر پا گذاشتن موافقتنامه آزوف، که با روسیه داشت. رنیس جمهور ترکیه همراه با آزاد کردن فاشیست های آزوفی، دست به اقدامات مشخص دیگری نیز زد و در مقابل وعده وعیدهای مبهمی که به او مبنی بر بهبودی در روابط اجتماعی و ا قتصادی و نظامی میان ترکیه و بازارمشترک اروپا و آمریکا بهبودی داده شده بود، از تقاضای سوئد برای ورد به ناتو پشتیبانی کرد.

البته رفتار غرب به این معنا نیست که بازارمشترک و آمریکا  بر سر قول خود بمانند. این به نفع هردوی آنهاست که زیر قول خودشان نزنند، تنها به این دلیل که اردوغان را عصبانی نکنند زیرا در اینصورت مردم ترکیه، اردوغان راهمچون ابلهی می بینند که غربی ها از او سوء استفاده کرده اند. اینجا موضوع بیشتر بر سر این است که ژستهای دیپلماتیک تا اینجا یکطرفه بوده اند، زیرا آنکارا در مقابل قول و قرار دادهای مبهم و صوری آمریکا و بازار مشترک، دست به اقدامات مشخصی زده است.

کلیه واکاوی ها و مشاهدات، حدس و گمان دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین را تآئید می کند که ترکیه را پیش از نشست سران ناتو، مجبور کرده بودند تا موافقتنامه آزوف را زیر پا بگذارد. درعین حال پسکوف  اضافه کرد که زیر پاگذاشتن موافقتنامه آزوف، باعث سرور و شعف کسی نمیشود اما این موضوع بر روی توافقنامه های گاز یا حوزه های دیگر که در جهت دیگر منافع کشور است تاثیر نخواهد داشت؟ وی اضافه می کند اما مسکو به یقین  در آینده، زمانی که توافقنامه هائی در دیگر عرصه ها با آنکارا منعقد می شوند، وضعیت موجود را در نظر خواهد داشت .

تصمیمات درست ترکیه که در زمینه های سیاسی برای روسیه مثمر ثمر بودند در حال رنگ باختن هستند. موضوعی که ویکتور بوندارف، رئیس کمیته دفاع و امنیت فدراسیون روسیه نیز بسیار روشن بیان کرد. او هشدار داد، اکنون ترکیه با پشت پا زدن به تعهدات خود با این خطر مواجه است که در لیست کشورهای غیر دوست قرار گیرد. بونداروف افزود، قطعا امنیت و منافع ملی هر کشوری ارجحیت دارند، اما اردوغان نباید زیرفشار غرب تن به رسوایی بدهد، او می توانست مانند ویکتور اوربان، رئیس جمهور مجارستان استقلال خود را حفظ کند.

(سیمون هرش خبرنگار مشهور آمریکائی می نویسد، احتمال دارد بایدن به اردوغان قول یک وام مناسب 11 یا 13 میلیاردی داده باشد. م)

تنها با توصل به حدس و گمان می توان گفت که اگر اردوغان، تن به فشار غرب نمی داد چه عواقبی می توانست داشته باشد.

حال باز هم باید بر گردیم به موضوع ارزیابی رئیس جمهور روسیه در باره همتای خود: می توان گفت که پوتین تا حدی حق داشت و تا حدی هم اشتباه کرده بود. رئیس جمهور روی بی ثباتی همتای ترک خود حساب نکرده بود که او تا این حد دست به تخریب خود خواهد زد. علاوه براین، این موضوع شامل حال همه آن دسته از طرفداران اردوغان هم می شود که حساب می کردند که او عزت نفس بالایی دارد.

https://freeassange.rtde.live/international/175240-mann-wort-wie-erdogan-seinen

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده