توافقنامه عادی سازی روابط ایران و عربستان چه نتایجی برای ایران و عربستان و امریکا، چین و روسیه در بر خواهد داشت:

آمریکا با بیش از 800 پایگاه نظامی در خارج از آمریکا تقریبا تمام تنگه ها و مسیرهای تجاری جهان را تحت کنترل دارد و هر لحظه که اراده کند می تواند راه تجارت دشمنان خود را تهدید کند و یا ببندد و این مساله برای چین یک مساله حیاتی به حساب می آید.

اگر به هر دلیلی چینی ها با آمریکایی ها درگیر شوند علاوه بر اینکه چندین تریلیون دلار از اموالشان که بصورت اوراق قرضه در بانک مرکزی آمریکاست در خطر بلوکه شدن و تصاحب امریکا قرار می گیرد. تجارت چین هم در گروی عبور کشتی هایش از مسیرهایی است که آمریکایی ها بر آن کنترل دارند.

طی سالهای اخیر آمریکا و متحدین آن از هیچ اقدامی برای مصادره و توقیف اموال کشورهای رقیبشان دریغ نکرده اند. از محاصره های اقتصادی کوبا و عراق و لیبی و کره شمالی و ونزوئلا و... تا اوج آنها در توقیف و مصادره اموال روسیه و مردم روسیه در غرب.

در چنین شرایطی چینی ها و البته دیگر کشورها متوجه شده اند که همان اتفاقاتی که برای روسیه به عنوان یک عضو دائم شورای امنیت رخ داد ممکن است برای چین هم رخ بدهد و به این دلیل آنها باید راهکارهای دیگری برای خود پیدا کنند. در مورد پولهایشان شاید بتوانند به روش های مختلف با خارج کردن حداکثری آنها از آمریکا و کشورهای غربی ضرر خود را به حداقل برسانند اما در مورد مسیرهای تجارت جهانی فقط یک مسیر مطمئن برای چین وجود دارد و آن مسیر غرب آسیا است. مسیری که اصولا باید از ایران بگذرد و نه از راه دیگری.

آمریکا طی چند دهه اخیر به هر ترتیبی بود تلاش کردند راه ایران را برای چین ببندد و چینی ها را وادار کند تا از مسیرهای جایگزین، مثل دریای خزر – آذربایجان و ترکیه و یا از مسیر عربستان سعودی – اردن – اسرائیل به عنوان مسیر جایگزین جاده ابریشم استفاده کند.

چینی ها بخوبی می دانند مسیرهای جایگزین هر دو تحت کنترل آمریکاست و متحدین آمریکا هر لحظه امریکا اراده کند می توانند این مسیر ها را ببندند و چین را فلج تجاری کنند. بنابراین تنها مسیری که قابل اعتماد است مسیری است که ایران و متحدین ایران ارائه می دهند. مسیر اصلی جاده ابریشم از ایران – عراق و سوریه ولبنان تا دریای مدیترانه می گذرد و این بهترین مسیر است.

ایران سالها هزینه کرد تا این مسیر را باز نگهدارد و اجازه ندهد آمریکایی ها بر آن تسلط یابند. همین که اسرائیلی ها هر از گاهی چند کامیون را در مرزهای عراق و سوریه به بهانه های مختلف بمباران می کنند نشان می دهد که چه قدر امریکا و اسرائیل از باز بودن این مسیر نگرانند. البته در صورتی که این مسیر به عنوان مسیر اصلی تلقی گردد موقعیت ژئوپولیتیک ایران به گونه ای تغییر پیدا می کند که کل معادلات جهانی وابسته به ایران می شود. امروزه مسیر شمال به جنوب هم از ایران می گذرد و پس از توطئه ای که آمریکایی ها و متحدانشان بر علیه روسیه در شرق اروپا پیاده کردند امروزه به یکی از اصلی ترین مسیر های امن برای تجارت شمال به جنوب تبدیل شده است.

آمریکایی ها ابتدا تلاش کردند با ورود نظامی و هزینه بیش از 7500 میلیارد دلار این مسیر را ببندند، ولی ایران موفق شد این نقشه را خنثی کند. در مرحله بعدی آمریکا سعی کرد نزاع مذهبی میان مسلمانان را اجرا کند که تیرگی روابط ایران و عربستان سعودی در صدر این توطئه بود. تلاش امریکا و اسرائیل این بود که کشورهای منطقه همه دچار جنگ ها و اختلافات واسطه ای میان این عربستان و ایران شوند و عملا بی ثباتی در این کشورها امنیت مسیر خطرناک شود.

سفر شی چین پینگ به عربستان ورود چین به منطقه برای جلوگیری از توطئه امریکا و بسته شدن راه های ارتباط تجاری چین بود.

عرب ها هم از اتحاد دیرینه خود با غربی ها ناراضی و نگران آینده هستند. نگران آن هستند که آمریکا می خواهد با منطقه آنها چه کند؟ آنها به چشم خود می بینند که آمریکا برایش مهم نیست چه بلایی سر متحدانش می آید.

با به قدرت رسیدن تندروهای افراطی در اسرائیل این بیم وجود دارد که اسرائیل دست به یک ماجراجویی بزند و به کمک امریکا کل منطقه را به آتش بکشد و هر آنچه عربها طی دهه ها ساخته اند را نابود کند. اسرائیلی ها می خواهند آمریکا و اعراب را به جنگ ایران بکشند.

ایران و عربستان قرن ها با یکدیگر همسایه بوده اند و مجبورند با هم بسازند. طی سالهای اخیر تماس های متعددی میان ایران و عربستان به صورت مستقیم و یا واسطه ای از طریق عمان وعراق وقطر و کویت و... وجود داشت ولی در بسیاری موارد  آمریکا و اسرائیل این تماس ها را ناکام می کردند. تا اینکه چین تصمیم گرفت ورود کند و در واقع ورود چین با استقبال هر دو طرف ایرانی و سعودی روبرو شد.

رهبر چین در سفر به عربستان سعودی موافقت سعودی ها برای میانجیگری را دریافت کرد و در سفر آقای رئیسی به چین موافقت ایران را بدست آورد و بلافاصله وارد عمل شد تا سریع کار را تمام کند.

چین که تلاش داشت وارد اختلافات سیاسی بین المللی نشود و مبنای سیاست خود را بر اساس سیاست اقتصادی قرار داده بود اینبار از دروازه های بزرگ خاورمیانه به سیاست بین المللی ورود کرد تا نشان دهد توان بازکردن گره های بزرگی را دارد.

برای چین خیلی مهم است که مسیر غرب آسیا امن باشد و امنیت این مسیر با مصالحه ایران و عربستان سعودی محقق می شود. آمریکایی ها در اظهار نظرهای خود خیلی محتاط به این ماجرا اشاره کردند.

کاملا مشخص است که اسرائیل از این آشتی ایران و عربستان ناراحت است و ناراحتی خود را مخفی نمی کند. این آشتی یک موفقیت بزرگ برای دیپلماسی ایران به حساب می آید که توانسته در اوج فشارهای سیاسی و تحریمی دو سد بزرگ را بشکند و همه برگه هایی که طی چند سال اخیر اسرائیلی ها روی آن کار کرده بودند را بسوزاند و به یکباره برگ های برنده خود را رو کند.

البته شکست بسیار بزرگ برای دیپلماسی اسرائیل است که در سالهای اخیر تلاش کرده بود یک جبهه عربی- عبری علیه ایران ایجاد کند.

نباید تصور کرد که اسرائیل به راحتی از کنار این واقعه عبور خواهد کرد. باید متوجه بود که این ماجرا می تواند موجب آن شود که اسرائیلی ها دست به کارهای غیر منتظره بزنند تا بلکه موجبات به هم ریختن معادلات را ایجاد کنند و در این راستا امروزه بیش از پیش ایران و عربستان سعودی باید عزم خود را برای دفع توطئه های احتمالی اسرائیل جمع کنند.

مسکو توافقات صورت گرفته در پکن را با روح سیاست امنیت جمعی روسیه در منطقه خلیج فارس منطبق و مفید برای حل و فصل اختلافات منطقه ای میداند. روز شنبه، پس از انتشار خبر توافق ایران و عربستان برای برقراری رابطه "لئونید اسلوتسکی"، رئیس کمیته امور بین الملل دومای دولتی روسیه گفت: مهمترین توافقات در مورد ازسرگیری روابط دیپلماتیک حاصل شده است که من آن را گامی اساسی در جهت عادی سازی همکاری های دوجانبه عربستان و ایران می دانم. روسیه در حال برنامه ریزی گامهائی در جهت توسعه این توافقنامه ها از جمله در زمینه اقتصادی است. در این راستا پروژه کریدور حمل و نقل بین المللی شمال- جنوب (ITC) یک پروژه راهبردی است.

(در تهیه و تدوین این مقاله عمدتا از سایت اسپوتنیک فارسی و مقابله تفسیر سردبیر آن "عماد آبشناس" استفاده شده است.)

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده