راه توده                                                                                                                                                          بازگشت

 

 

"پرویز شهریاری"

انسانی که جهان را

سراسر مهربانی می خواست!

  

آفتاب عمر پرویز شهریاری 22 اردیبهشت سال 1391 از بام جهان غروب کرد.

نام شهریاری در تاریخ معاصر ایران بعنوان یکی از پاک نهادترین زرتشتیان ایران ثبت خواهد ماند. بسیار دیده بود و بیش از آن، کشیده بود. هم در زمان شاه و هم در جمهوری اسلامی. در هر دو رژیم بارها زندانی شد.

دوم آذر سال 1305 پرویز شهریاری در کرمان متولد شد.

بزرگی بود از جمع هنرمندان و فرهیختگان، سیاستمداران ملی و برجسته ایرانی، که شهره ترین دانشمندان و تحصیل کردگان معروف ترین مدارس و دانشگاه های ایران یا شاگردش بودند و یا با آثار او مدارج علمی را طی کرده بودند.

پایه گذار مجله وزین "چیستا" بود، اما "چیستا" گوشه کوچکی از خدمات فرهنگی است که او به ایران و ایرانی کرد. پندار و گفتار نیک، شعار و آئین زرتشتیان است و شهریاری هر دو را یکجا داشت.

زاده کرمان بود و گروه فرهنگی خوارزمی که عبور از کلاس های آن، در سالهای پیش از انقلاب 57  ضامن موفقیت در کنکور سخت دانشگاه تهران بود از ابتکارات شهریاری بود. تدریس ریاضی در دانشکده فنی دانشگاه تهران را برعهده داشت. اگر زمان اجازه می داد، تا ناکجا آباد درباره شهریاری نوشته بودند. انسانی که تنها تاج افتخار زرتشتیان ایران نبود، بلکه نگین کلاهخود استعدادهای شگرف ایرانی بود.

در دههٔ 20 و بدنبال سقوط رضاشاه و گشوده شدن فضای سیاسی، وارد عرصه سیاسی کشور شد. در 19‌سالگی به عضویت حزب توده ایران درآمد. در جریان تیراندازی به شاه در ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ و متعاقب آن، غیر قانونی اعلام شدن حزب توده ایران، موج دستگیری ها آغاز شد و در همان یورش های اول، شهریاری نیز که عضو حوزه‌ حزبی به مسئولیت احسان طبری بود دستگیر شد. این آغاز آشنائی او با زندان بود. پس از آن نیز بارها در دوران شاه زندانی شد. نه تنها در دوران شاه که در جمهوری اسلامی نیز چند بار زندانی اش کردند. از جمله در نیمه اول سال 1362، همزمان با یورش دوم به حزب توده ایران.

زبان روسی را در زندان شاه فرا گرفت و دست به تألیف و ترجمه زد. تاریخ حساب "نانون" را در زندان ترجمه کرد.


"باد و باران" اثر زاهاریا استانکو در دو جلد
"کتابی درباره کتاب"،
"داستان‌های علمی،
مارک تواین" ایزاک آسیموف...،
"علم، جامعه و انسان"، جلد یک و دو،
"آواریست گالوا"، لئوپولد اینفلد،
"یک روز زندگی پسرک قبطی"، ماتیو،.
"اخلاق و انسان"، الگانا تانونا کروتووا،
"نظریهٔ نسبیت در مسئله‌ها و تمرین‌ها"، الکسی نیکلایه ویچ مالینین
"در جستجوی هماهنگی"، اُلِگ موروز،

 

اینها تنها گوشه ای از خدمات شهریاری به فرهنگ و ادب و علم در ایران است و تردید نیست که درباره او، هم آیندگان و هم نسلی که ما همه در جمع آن هستیم بیشتر خواهند نوشت.
در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی بنیادی در ایران بنام او به ثبت رسید. آپارتمان کوچکی در خیابان مفتح، که کارشکنی های حکومتی از زمانی که احمدی نژاد بر سر کار آمد مانع کار شد.

حالا دیگر شهریاری نیست که در کوچه های گرد پیری بر سر نشسته اطراف دبیرستان ایرانشهر عصا زنان عبور کند. ما همه ایرانی هستیم، چه تفاوت می کند که امروز رو به کدام قبله و یا در کدام مسجد و آتشکده جمع می شویم و یا جمع می شدیم. آئین ها و مذاهب مثل سلسله ها و دودمان های حکومتی می آیند و می روند، آنچه می ماند نقشی است که انسان بر لوح همیشه جاوید ملیت خویش می نویسد!

شهریاری را به نسل جوان کشور بشناسانیم و بگوئیم که او چه کسی بود و چه میراثی از خود باقی گذاشت.

نورالدین کیانوری، پس از رهائی از زندان جمهوری اسلامی، گهگاه به دیدار شهریاری می رفت و

در آخرین دوران حیات شهریاری، بسیاری از آنها که در ایران بودند و او را می شناختند به دیدارش رفتند. از جمله بهروز دولت آبادی که خود از یاران بیژن جزنی بود.

 

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

 

 

        پیج فیسبوک راه توده

 

 

 

                        راه توده شماره 880  -  3 خرداد 1402                                اشتراک گذاری:

بازگشت