راه توده                                                                                                                                                          بازگشت

 

 

خرس روسی

در قاره سفید

به خواب غفلت نرفت

اومانیته- ترجمه و تدوین آذرنگ

 

 

در شمال دایره قطبی، قاره سفید بیش از 13 میلیون کیلومتر مربع و عمق 4000 متر، گسترش یافته است.

 ژول میشله در سال 1860 نوشت: قطب شمال، با آب و هوای رقصانه ایه خود نقش برجسته ای در آینده جهان خواهد داشت. اکنون آن پیش بینی در تلاقی مسائل اساسی، اقلیمی و استراتژیک جلوه کرده است. قطب شمال صحنه مبارزه برای نفوذ بین قدرت‌هایی شده که مشتاق تسلط بر قاره سفیدند. در قطب شمال، تا 14 ژوئن 1991 ما در انتظار تصویب استراتژی حفاظت از محیط زیست بودیم که یک فرآیند مدیریت مشترک توسط هشت کشوری که دارای حقوق ارضی و دریایی آن هستند، تهیه شود. در آن زمان، کانادا، دانمارک، ایالات متحده، فنلاند، ایسلند، سوئد، نروژ و اتحاد جماهیر شوروی متعهد شدند که از اکوسیستم قاره سفید محافظت کنند. از منابع طبیعی آن به گونه‌ای استفاده کنند که «اجازه به تجدید آنها داده شود» و مهمتر از همه، متعهد شدند که فرهنگ، نیازها و شیوه های زندگی مردم بومی را در نظر بگیرید - از جمله 160 هزار "اینوئیت" بومیانی که در شمال کانادا، گرینلند، آلاسکا و ناحیه روسی "چوکوتکا" زندگی می کنند. پنج سال بعد، در سال 1996، اعلامیه "اتاوا" با ایجاد شناسنامه شورای قطب شمال این اولین گام را تایید کرد. بدین ترتیب، این مجمع بین‌ دولتی مسئولیت ارتقای توسعه پایدار، اجتماعی، اقتصادی و زیست ‌محیطی منطقه قطب شمال را با مشورت مردم قطب شمال بصورت تئوری بر عهده گرفت. زیرا در عمل، همه چیز بی نهایت پیچیده تر شد. رصدخانه قطب شمال فرانسه در یادداشتی تصریح کرد: "شورای قطب شمال به عنوان یک ابزار عملیاتی طراحی نشده و مکانیسم هایی برای ارزیابی پیگیری توصیه ها ندارد. بنابراین، اجرای آنها کاملاً به حسن نیت دولت ها واگذار شده است." در واقع، قطب شمال موضوع یک کشمکش بزرگ برای حاکمیت سرزمینی است که بر اساس تحولات ژئوپلیتیکی و مهم تر از همه، به لطف گرمایش جهانی که عمیقاً توپوگرافی آن را تغییر می دهد، تکامل می یابد. بویژه تحت تأثیر افزایش جهانی مرکور "جیوه"، قطب شمال  در چهل سال گذشته تقریباً چهار برابر سریع‌تر از سایر نقاط جهان گرم شده است. ذوب شدن یخ های دریا، آبراه های قابل کشتیرانی را باز می کند که در حال حاضر تنها چندین ماه در سال قابل دسترسی هستند، در حالی که در گذشته چنین نبود. علاوه بر منابع قابل توجه ماهیگیری و ذخایر خاکی کمیاب، زیر یخ های قاره سفید کمتر از 90 میلیارد بشکه نفت و حتی بیشتر از ان گاز وجود دارد. در سال 2008، آژانس دولتی تحقیقات زمین‌شناسی آمریکا (USGS) حتی تخمین زد که از نظر ذخایر جهانی، 13 درصد نفت، 30 درصد گاز طبیعی و 20 درصد گاز طبیعی مایع، که هنوز کشف نشده در دل قاره سفید است که در قلب مسائل استراتژیک عظیم  است.

برخلاف اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها که مدت‌هاست قطب شمال را در اولویت‌های خود به رتبه دوم تنزل داده‌ بودند، مسکو با دقت تقسیم‌بندی خود را انجام داده است. مسکو امتیاز خود را با دقت مشخص کرده و فعالیت خود را تشدید کرده است. بصورت نمادین، ابتدا، در سال 2007، یک گروه روسی به عمق بیش از 4000 متری قطب شمال رفت و پرچم سه رنگ خود را  به صورت عمودی بر فراز قطب شمال برافراشت. از نظر استراتژیک، روسیه  تقریباً 24000 کیلومتری سواحل قطب شمال را کنترل میکند و پایگاه های نظامی خود را در این سواحل مستقر کرده است. از نظرتاکتیکی 55 ناوگان یخ شکن خود را گسترش داده که شامل 3 و به زودی 5 یخ شکن هسته ای می شود. ولادیمیر پوتین در یک کنفرانس ویدئویی در کرملین از «اهمیت استراتژیک» ناوگان قطب شمال روسیه تجلیل کرد و گفت که "افزایش ترافیک در مسیر دریای شمال" را ضروری می داند. هدف مسکو روشن است: افزایش قابل توجه صادرات هیدروکربن خود به آسیا با استفاده از کوتاه ترین مسیر، مسیر دریای شمال. این مسیر "گذرگاه شمال شرقی" نامیده می شود، که در مقایسه با مسیر تجاری که از طریق کانال سوئز استفاده می شود، زمان حمل و نقل به آسیا را به نصف کاهش می دهد. در قطب شمال، به طور خلاصه، روسیه قدرت خود را نشان می دهد و اگر مسکو به طور قابل توجهی در حال تقویت مواضع خود - از جمله مواضع دفاعی - در این منطقه است، به این دلیل است که جنگ اوکراین، توازن ژئوپلیتیکی شکننده در آنجا را عمیقاً برهم زده است. بنابراین، در سوم مارس 2022، یک هفته پس از آغاز مانورهای نظامی روسیه در اوکراین، کشورهای عضو شورای قطب شمال (به جز روسیه) تصمیم بی سابقه ای گرفتند: سازمان را بخوابانید – که مسکو در آن زمان ریاست دوره ای آن را بر عهده داشت- در ماه مه گذشته ریاست این سازمان را به نروژ تحویل دادند. آنها نوشتند: «کانادا، پادشاهی دانمارک، ایالات متحده، فنلاند، ایسلند، نروژ و سوئد تهاجم روسیه به اوکراین را محکوم می‌کنند و بر موانع جدی برای همکاری‌های بین‌المللی، از جمله در قطب شمال، که با اقدامات روسیه ایجاد شده است، تأکید کردند. کشورهای ما به طور موقت مشارکت در تمام جلسات شورا و نهادهای فرعی آن را تعلیق می کنند. همزمان، مسکو برای دور زدن تحریم‌های بین‌المللی که بر صادرات هیدروکربن‌هایش به غرب تأثیر می‌گذارد، روی مشارکت‌های بین‌المللی جدید کار می‌کند و استراتژی قطب شمال را با مشارکت کشورهای غیرقطبی برای سرمایه‌گذاری در منطقه گسترش می‌دهد. در پایان ماه آوریل، ولادیمیر کولیشوف – معاون سرویس امنیتی روسیه و سرتیپ یو ژونگ - از وزارت گارد ساحلی چین - یک توافقنامه همکاری امضا کردند که بویژه با هدف تسهیل تحویل گاز روسیه به آسیا توسط این کشور از مسیر قطبی امضا شد. محل امضا، در مورمانسک، در شمال روسیه، به طور تصادفی انتخاب نشد. مورمانسک بسیار نمادین است. مسکو و پکن در این  استان روسیه، واقع در کمتر از 300 کیلومتری مرز فنلاند، اولین پیام روشن را برای ناتو ارسال کردند، در حالی که فنلاند چند روز قبل به سی و یکمین کشورعضو ناتو تبدیل شده بود. ثانیاً، در مورمانسک مقر "اتم فلوت" شرکت غول پیکر Rosatom –روسیه است که تنها سازنده یخ شکن های هسته ای در جهان به شمار می رود. این شرکت تولید و نگهداری ناوگان روسیه را مدیریت می کند. شرکتی که اتحادیه اروپا چند هفته پیش نام آن را در بسته تحریمی خود علیه روسیه قرار داد. برای مقابله با اقدامات کرملین در قطب شمال، قدرت های قطبی غیر روسی در حال سازماندهی هستند. اولویت اروپایی ها و آمریکایی ها، جزیره گرینلند است که توسط دانمارک اداره می‌شود، اما چینی ها  آرزو سرمایه گذاری را در این جزیره  دارند. دو سوم ساکنان این جزیره اکنون آرزوی استقلال دارند و چین درهای باغ سبز را به آنها نشان داده است. زمینه ای که غربی ها را به سرمایه گذاری محلی سوق می دهد. قطب شمال، با ذخایر نفت و گاز و مسیر تجاری استراتژیک، گذرگاهی برای آینده تجارت جهانی است. درعین حال که قطب شمال  آزمایشگاه اقلیمی فوق العاده ایست.

. L’Arctique et ses ressources au centre de toutes les convoitises | L'Humanité (humanite.fr)

 

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

 

 

 

 

        پیج فیسبوک راه توده

 

 

 

                        راه توده شماره 883  -  17 خرداد 1402                                اشتراک گذاری:

بازگشت