دکتر "سروش سهرابی"

استفاده از عنوان "لابی اسراییل" با آن شناختی که از لابی‌های کشورهای دیگر وجود دارد همخوانی ندارد و حتی با لابی‌های به ظاهر غیر سیاسی دیگر، مثل لابی اسلحه که برای آزادی و جلوگیری از محدودیت  خرید و فروش سلاح در آمریکا  تلاش می‌کند متفاوت است. همه این لابی‌های داخلی و خارجی برای پیشبرد اهداف خود هزینه های بزرگی میدهند در حالیکه آنچه بدان لابی اسراییل میگویند نه تنها هزینه ای برای اسراییل ندارد که امکان  انتقال مقادیر زیادی پول را به سمت اسراییل فراهم کرده است. اعضای لابی که بیشتر آنها افرادی غیر یهودی با اکثریت مسیحیان اوانگلیک هستند نه تنها به هر چه مربوط به اسراییل است علاقمند هستند، بلکه در اموری مثل پستهای مهم دولتی یا انتخابات مختلف و حتی تعیین یا برکناری مدیریت دانشگاهها، روسای پلیس و..... هم دخالت میکنند. قوانین و دستورالعمل‌هایی به سود اسرائیل  تدوین می‌شوند که گاهی همچون کسر از مالیات کمک کنندگان به شهرک نشینان صهیونیست بر خلاف سیاستهای رسمی امریکاست که هنوز این شهرکها را قانونی نمیداند.

به این ترتیب عنوان لابی اسراییل، با توجه به چگونگی برقراری و کارکرد آن، همچون موجودیت آن، عنوانی پرسش برانگیز است و فقط از آنرو که به نظر میرسد دنبال پیشبرد و دفاع از منافع اسراییل است به لابی‌های دیگر داخلی و خارجی شباهت پیدا میکند. با اینحال تا کنون شاهد تلاش برای رفع این ابهام نبوده ایم و حتی هم اکنون که بدلیل رویدادهای داخلی آمریکا سخن از لابی اسرائیل رایج شده است تلاش می‌شود آنرا مشابه لابی عربستان سعودی جلوه دهند یعنی گروهی که فقط برای تغییر سیاست‌ها  به سود اسرائیل در آمریکا تلاش می‌کند.

ناهمگونی و ناهماهنگی لابی اسراییل همچون موجودیت آنرا بایستی در گذشته و پایه گزاری این پروژه جستجو یعنی چنانکه گفتیم از اوایل قرن نوزدهم دنبال کرد. هر چند این پروژه از نگرش و تجربیات قدیمی تر اروپاییان در  دوران جنگهای صلیبی و دوران برتری اروپاییان در جهان پس از قرن شانزدهم و به خصوص نگرش قدیمی ناشی از درک تاریخ به شکل  برخورد تمدنها  تاثیر بسیار  گرفته است، دقیق‌تر است انرا به شکل  پروژه ای تحول یافته از قرن نوزدهم به بعد مورد توجه قرار دهیم. بر هم زدن توالی زمانی تحول نگرشها و رویکردها و استفاده از تشابهات شکلی در زمانهای مختلف از روشهای ایجاد ابهام مورد استفاده بسیاری از  اندیشمندان دولتی در غرب است.

مهمترین اتفاق قرن نوزدهم شکست ناپلئون و تبدیل فرانسه به قدرت درجه دوم اروپا در رقابت با انگلستان است و به این ترتیب انگلستان پرچمدار سیاست برتری تمدن اروپایی در جهان و وارث پروژه خام امپراتوری فرانسه میشود. پردازش پروژه صهیونیسم را  بیش از هر کسی میتوان به لرد اشلی نسبت داد هر چند تلاش میشود که  این متفکر برجسته قرن نوزدهم امپراتوری انگلستان که بررسی نوشته هایش میتواند پیچیدگی‌های درک پروژه صهیونیسم را کاهش دهد فراموش شود. او متفکری بود که اصلاحات ‌و تصویب برخی قوانین را برای  نشان دادن یک چهره انسانی از انگلستان در جهان ضروری میدانست و حتی پروژه صهیونیسم را نیز با دلایل  انساندوستانه در همراهی با منافع استراتژیک انگلستان  توجیه میکرد.

پروژه پیشنهادی او تشکیل کشوری بود تحت الحمایه انگلستان با مهاجران یهودی از اروپا و سرمایه  یهودیان ثروتمند  در فلسطین بود. فلسطین در هنگام تحت حاکمیت امپراتوری رو به زوال عثمانی بود ولی هنوز بقای آن بدلیل نیاز به مقابله با گسترش روسیه از طرف انگلستان و فرانسه لازم پنداشته می شد.

با توجه به اینکه در آن دوران جمعیت قابل توجهی از یهودیان اروپایی در فلسطین وجود نداشت طبقه نقشه انگلستان ناگزیر ابتدا باید به شکل یک کلونی تشکیل می‌شد. به همین دلیل به جز یهودیان اروپایی به همراهی مسیحیان اوانجلیک از انگلستان یا کشورهای دیگر نیز فکر شده بود. به این ترتیب برنامه تشکیل یک کلونی از مهاجران ناهمگون با جمعیت بومی و هنوز بار سفر نبسته ریخته شد که میبایستی به کشوری تحت الحمایه در بخشی از قلمرو یک امپراتوری شکست خورده تبدیل شود.

بدینسان می‌توان گفت پروژه صهیونیسم هم سو شدن آرزوهای برخی از یهودیان اروپایی با اهداف ژئواستراتژیک امپراتوری انگلستان در خاورمیانه بود و موفقیت و بقای آن به برتری کامل انگلستان در آن دوران  و یا به وارث آن آمریکای کنونی در جهان بستگی داشت و دارد. در نتیجه از همان روز نخست مشخص بود که این  پروژه هیچگاه نمی‌توانست و نمی‌تواند بدون حمایت برترین قدرت جهانی موفق باشد.

پرسشی که  اکنون  با آن روبرو هستیم آنست که آیا کشوری که نمی‌توانسته و هنوز نمی‌تواند بدون اتکا به قدرت‌های بزرگ موجودیت مستقلی داشته باشد و بدلیل محاسبات ژئوپولیتیک تشکیل شده است اساسا نیاز به داشتن لابی در همان کشورها دارد؟ آیا وجود آنچه لابی اسرائیل نامیده می‌شود همچون لابی عربستان وابسته به دولت و حکومت آنست؟ آیا شباهتی بین این لابی با لابی مضحک عربستان به جز آنکه گفته می‌شود هر دو برای منافع این دو کشور تلاش می‌کنند وجود دارد؟ این دو لابی تشابهی بیش از عنوان با یکدیگر دارند؟

با وجود آنکه تشکیل موسوم به لابی اسرائیل در آمریکا مربوط به اوایل دهه پنجاه قرن بیستم است قدرت گیری آن مربوط به پس از جنگ شش روزه و قرار گرفتن اسرائیل تحت حمایت کامل آمریکاست. نیکسون که در آغاز دهه هفتاد رئیس جمهور آمریکا بود میگفت که آنچه به نفع آمریکاست حتما به نفع اسرائیل است و آنچه به نفع اسرائیل است در بیشتر موارد به نفع آمریکاست. آیا می‌توان پذیرفت که کشوری با چنین جایگاهی برای آمریکا نیاز به لابیگری دارد؟

شاید به همین دلیل است که گاهی لابی اسرائیل لابی یهودی نامیده می‌شود هر چند از طرفی بسیاری از یهودیان مخالف سیاست‌های اسرائیل بوده و هستند و از طرف دیگر بیشتر همراهان و همکاران لابی اسرائیل را کسانی تشکیل داده اند که خود را مسیحیان صهیونیست می‌دانند. صرفنظر از اینکه صهیونیسم مسیحی که عنوان ابداعی تئودور هرتزل در آخر قرن نوزدهم است نیز دچار ابهاماتی همچون صهیونیسم یهودی میباشد.

بدینسان مشاهده می شود آنچه بعنوان لابی اسرائیل در آمریکا معرفی می شود ماهیتی کاملا متفاوت با لابی های معمول دارد. اسرائیل بنا بر منافع استراتژیک غرب یعنی در آغاز انگلستان و سپس آمریکا در قلب خاورمیانه و آسیای غربی همچون یک کلنی و کشور تحت الحمایه که حتی یک روز هم نمی تواند بدون پشتیبانی آنها به حیات خود ادامه دهد ایجاد شد. بنابراین برای ایجاد حمایت از خود نیاز به لابیگری ندارد. از سوی دیگر گستره و چارچوب کار آن از حدود جلب حمایت دولت های غربی که نیازی بدان ندارد جداست و سررشته امور داخلی این کشورها از تعیین روسای دانشگاه ها و کلانتری ها و پلیس تا نمایندگان مجلس و سنا و حتی رئیس جمهور را در دست خود گرفته است. پشت این لابی اسرائیل واقعیت دیگری پنهان است که ربطی به لابیگری ندارد.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده