راه ابریشم نوین – بخش سی ام

شرق آسیا

در مسیر

پیشرفت و همگرایی

برگردان: م. مهرجو

راه هایی درسراسر کشور - جاده‌های " کمربند ـ جاده" در آسیای جنوب شرقی(3)

کامبوج

کامبوج و چین از دیرباز دارای پیوندهای اقتصادی و سیاسی نزدیک بوده اند. پس از سال‌ها جنگ و حکومت هراس برانگیز پول پوت، که با کوشش ویتنام، همسایه این کشور در سال 1979 به پایان رسید، کامبوج کارهای زیادی برای انجام دادن داشت. زیر ساخت های اقتصادی و زندگی اجتماعی بایستی از نو بازسازی می شدند و گسترش می یافتند.

این کشور 181.000 کیلومتر مربع مساحت دارد که کمتر از 17 میلیون تن در آن زندگی می کنند. با اینهمه، کامبوج هنوزیک شبکه راه آهن پیوسته و کارآمد ندارد.

همه رفت و آمد و ترابری کالا در این کشور از راه جاده انجام می شود که بیشتر این جاده ها نیز آسفالت نشده و کوهستانی هستند و رفت و آمد در آن ها دشوار است. کانون سرمایه گذاری کشورهای غربی در کامبوج صنعت پارچه بافی است زیرا در آنجا نیروی کار ارزان است.

تا دهه نود، پشتیبانی و کمک به پیشرفت زیرساخت در کشورها با ساختارهای سیاسی پیوند داشت که دولت کامبوج نمی خواست و یا نمی توانست آنها را برآورده سازد. در آن هنگام کامبوج بسختی کمکی از سوی غرب دریافت کرد و این کشور همچنان درگروه تنگدست ترین کشورهای جهان بود. جمهوری خلق چین این شکاف را پر کرد و این کشور اکنون یکی از ستون های بنیادین ابتکار پروژه کمربند ـ جاده است. با پشتیبانی چین، کامبوج گام های بلندی در مبارزه با تنگدستی و پسرفت داشته است و اکنون دارای یکی از بالاترین نرخ های رشد در آسیا است.

در میان سال‌های 2013 تا 2017، چین 5.3 میلیارد دلار در کامبوج سرمایه‌گذاری کرد. پروژه های زیر بنایی مانند ساخت جاده، نیرگاه های برق آبی بر رودخانه مکونگ وساخت جایگاه های گردشگری، که پایه و بنیان پیشرفت های اقتصادی هستند، در کانون این سرمایه گذاری ها بوده اند.

برای نمونه می توان از ساخت بیش از 2000 کیلومتر جاده و هفت پل بزرگ، یک ترمینال کانتینری در بندر رودخانه ای "پنوم پن" ، پایتخت کامبوج که خواهر خوانده شهر "چونگ کینگ" در چین است نام برد. اکنون پنوم پن به مهمترین کانون اقتصادی کشور فرا روییده است و می توان با کشتی های کوچک دریایی از راه رودخانه مکونگ به آن دسترسی یافت.

بزرگراه تازه ای که پنوم پن را به منطقه ویژه اقتصادی "سیهاکویل" در جنوب غربی پایتخت در خلیج تایلند پیوند می دهد، برای پیشرفت باز هم بیشتر اقتصادی کامبوج مهم است. چنین برنامه یزی شده است که همه این استان، همانند منطقه "شنژن" چین، به یک منطقه ویژه اقتصادی فرا روید.بیش از 80 درصد بازرگانی کامبوج از بندر سیهاکویل ، بزرگترین بندر کشور انجام می شود. صادرات به تندی و پیوسته گسترش یافته است. راهبرد پیشرفت منطقه های ویژه اقتصادی در پیوند با ساخت وسازهای زیربنایی همسو، به بار نشسته است. این بندر تا سال 2024 ترمینال کانتینری دیگری خواهد داشت و در آن هنگام کشتی هایی با گنجایش 5000 کانتینر استاندارد می توانند در آنجا بارگیری شوند.

همانند منطقه ویژه اقتصادی "شنزن" در چین، در در بندر "سیهانوکویل" نیز کاهش های مالیاتی و آسان گیری و ساده سازی روند های گمرکی وجود داد.

شناخته شده ترین پروژه راه ابریشم نوین در کامبوج، منطقه ساحلی "دارا ساکور" است که برای 99 سال به یک شرکت چینی به مبلغ 3.8 میلیارد دلار اجاره داده شده است. این استراحتگاه بخشی از پارک ملی "بوتوم ساکور" است که بویژه برای گردشگران چینی گسترش یافته است. ولی این منطقه یک بندر آب های ژرف، یک فرودگاه، یک شهرک صنعتی و یک نیروگاه برق را نیز در برمی گیرد. این ساخت و سازها ناگزیربه دست اندازی به محیط زیست و دگرگونی در زندگی مردم بومی انجامید و واکنش هایی را برانگیخت. بندر و فرودگاه نیز که برای 10 میلیون مسافر در سال برنامه ریزی شده است، از دیدگاه غربی ها بیش از اندازه بزرگ است و این گمانه زنی را درغرب پدید آورده است که چین در آنجا، به دنبال گسترش نیروی نظامی خود است.

فیلیپین

در سال 2016، رهبران فیلیپین و چین با یکدیگر دیدار کردند و درباره پروژه های راه ابریشم دریایی برای پنج سال آینده، با وجود کشمکش ها بر سر جزیره هایی در دریای چین جنوبی و بهره گیری از آنها، به سازش دست یافتند و یک پیمان نامه سرمایه گذاری 24 میلیارد دلاری میان دو کشور بسته شد.

در سال 2015، فیلیپین یکی از 21 کشوربنیانگذار بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا (آ.آی.آی.بی) بود که از سوی چین پایه گذاری شد. این بانک جایگزینی برای بانک جهانی، صندوق بین المللی پول و بانک پیشرفت آسیا بود که زیر چیرگی ایالات متحده آمریکا هستند.

هر چند فیلیپین در سال 2018 به گونه رسمی به ابتکار کمربند ـ جاده پیوست، ولی پیش از آن در سال 2016، "آ.آی.آی.بی" هزینه های دو پروژه حمل و نقل در پیوند با کمربند ـ جاده و یک پروژه ساخت و ساز کنترل سیل در مانیل را پرداخت کرد. شعار دولت فیلیپین "بساز، بساز، بساز" بود که این راهکار، 75 پروژه را در زمینه های تولید انرژی، زیر ساخت ها، تلفن، کشاورزی و شیلات در بر می گیرد. دستکم هزینه های نیمی ازاین پروژه ها از سوی چین پرداخت می شود.

این پروژه ها به معنی پدید آمدن شغل و جای کار برای کشوری است که نزدیک به 110 میلیون جمعیت آن در هفت هزار جزیره پراکنده اند. در سالهای گذشته بازرگانی چین با فیلیپین نزدیک به 17 درصد افزایش داشته است. گروه خرده فروشی چینی علی بابا، صنعت بومی فیلیپین را یاری کرد تا به بازارهای ملی و جهانی دسترسی یابند.

در هنگام برگزاری نشست دهمین سالگرد بسته شدن پیمان نامه چین با کشورهای " آ. سه. آن."، رئیس جمهور فیلیپین از یاری چین در مبارزه با همه گیری کرونا و همچنین از پشتیبانی چین از پیشرفت کشورش سپاسگزاری کرد.

با اینهمه، او به کشمکش هایی که درباره بهره برداری از جزیره ها در دریای جنوبی چین وجود دارد، پرداخت و خواهان یافتن راهکاری برای از میان برداشتن این دشواری ها شد.

یکی از مهمترین گره های بازدارنده در همکاری فیلیپین با چین در پروژه راه ابریشم، همکاری های نظامی فیلیپین با آمریکاست. با اینهمه، این کشور جزیره ای، جایگاهی گرهی و مهم در ابتکار کمربند ـ جاده دریایی دارد.

اندونزی

از سال 2013 تاکنون، چین مهمترین همکاردر بازرگانی فرامرزی این کشور 274 میلیونی است. اندونزی یکی از کانون های مهم در جاده ابریشم دریایی است. بیشتر مردم این کشور مسلمان هستند و از دیدگاه جمعیتی، چهارمین کشور جهان است که مردم آن در بیش از 17500 جزیره زندگی می کنند.

بیشترین پروژه های کمربند ـ جاده در اندونزی در پیوند با زیرساخت هایی مانند شهرک های صنعتی و توانایی های گردشگری است.

چین اندونزی را همکاری ارزشمند در ابتکار کمربند ـ جاده، بویژه در به سرانجام رساندن راه ابریشم دریایی می داند. شی جین پینگ برای نخستین بار در هنگام سفر دولتی خود به جاکارتا در اکتبر 2013 در باره راه ابریشم دریایی سخن گفت.

از آن هنگام تا کنون بنگاه های چینی دستکم 12.7 میلیارد دلار در کارخانه های فولاد و نیکل و در شهرک های صنعتی "ودابای"، "موروالی" و "کینگشان" اندونزی سرمایه گذاری کرده اند. در چارچوب "راه ابریشم دریایی" ساخت بزرگترین بندر نوین "تانجونگ پریوک" رو به پیشرفت است. این بندر هم اکنون 50 درصد ترابری دریایی اندونزی را انجام می دهد و تا سال 2023 توانایی آن تا سه برابر افزایش خواهد یافت.

یک خط راه آهن تندرو، تازه میان "جاکارتا" و "باندونگ" و جاده های نوینی به درازای 2350 کیلومتر نیز در دست ساخت هستند. رویهم، 43 پروژه زیر ساختی در دست ساخت یا برنامه ریزی هستند که بازسازی 47.000 کیلومتر جاده و 1000 کیلومتر بزرگراه را نیز در بر می گیرند.

ساخت 3200 کیلومتر راه آهن در "سوماترا"، "سولاوسی" و " کالیمانتان" و همچنین ساخت 15 فرودگاه و 24 بندر کوچکتر نیز برای سال های آینده برنامه ریزی شده است.

بسیاری از سرمایه گذاران چینی جاکارتا را کانونی مهم برای پیشرفت و گسترش خود در منطقه می دانند. امروزه اندونزی دارای بیشترین تعداد استارت آپ های میلیارد دلاری در آسیای جنوب شرقی است. این پیشرفت تا اندازه زیادی از سوی گردش سرمایه گذاری های کلان چینی جان می گیرد. بنگاه های فناوری و خرده فروشی چینی مانند علی بابا و "هولدینگ تنسنت" سهم هایی را در بزرگترین بنگاه فناوری اندونزی به نام "گوتو" بدست آورده اند.

بنگلادش

در سفر دولتی شی جین پینگ در سال 2016، بنگلادش و چین 27 "پیمان نامه" به ارزش 24 میلیارد دلار برای سرمایه گذاری چینی در چارچوب ابر پروژه کمربند ـ جاده امضا کردند. این بزرگترین سرمایه گذاری چین در جاده ابریشم نوین پس از سرمایه گذاری 38 میلیارد دلاری در پاکستان بود که به تازگی بسته شده بود. هر دو کشور بنگلادش و پاکستان ازتنگدست ترین کشورهای جهان هستند. اما همه ما به خوبی می‌دانیم که چیرگی بر تنگدستی از راه پیشرفت اقتصادی، کاراترین ابزار پایداری صلح و امنیت در یک منطقه است.

در سال 2015، چین پیشنهاد ساخت یک دالان اقتصادی 2800 کیلومتری میان چین و هند را داده بود که در چارچوب ابتکار کمربند ـ جاده از کشورهای میانمار و بنگلادش نیز می گذرد. دالان پیشنهادی نزدیک به 1.65 میلیون کیلومتر مربع با جمعیتی نزدیک به 440 میلیون تن را در استان "یوننان" چین، بنگلادش، میانمار و بنگال غربی در شرق هند پوشش می دهد. با این دالان اقتصادی، همه این مردمان می توانند جایگاه اقتصادی خود را بهبود بخشند و همه این کشورها نیزاز آن سود برند و چین نیز دسترسی بیشتری به خلیج بنگال خواهند داشت.

برای بنگلادش، گسترش مسیرهای حمل و نقل و پیوندهای فرامرزی و همچنین دستیابی به انرژی جایگاهی کلیدی دارد.

یکی از پروژه های مهم در بنگلادش ساخت یک پل ترکیبی جاده و راه آهن بر روی رودخانه "پادما" (گنگ) است. این پل که بیش از شش کیلومتر درازا دارد، بزرگترین پروژه زیربنایی در این کشور است و "داکا"، پایتخت بنگلادش را با جنوب غربی این کشور با راه آهن و جاده پیوند می دهد. هنگامی که کارهای ساخت و ساز این پل در تابستان 2022 پایان پذیرد، این پل درازترین پل در جنوب شرقی آسیا خواهد بود. هزینه های ساخت این پل در آغاز می بایستی که از سوی بانک جهانی فراهم می شد. پس از اینکه بانک به دلیل درگیری های داخلی در رهبری کشور بنگلادش از پرداخت پول خود داری کرد، چین هزینه های ساخت این پل را فراهم کرد. بر پایه پیش بینی کارشناسان، رهاورد این پل دست کم افزایش 1.2 درصدی تولید ناخالص داخلی سالانه بنگلادش خواهد بود.

پروژه مهم دیگر گسترش بندر "پایرا" است که در دلتای رودخانه های "گنگ"، "برهماپوترا" و "مگنا" جای دارد و نزدیک به چهار پنجم مساحت بنگلادش را در بر می گیرد. هر چند این بندر 75 کیلومتر در داخل کشورجای گرفته است، ولی دارای آب های ژرف است و می توان در آن پایانه های بلند برای پهلوگیری کشتی های بزرگ ساخت. برای گسترش این بندر نزدیک به 15 میلیارد دلار سرمایه گذاری خواهد شد.

از سوی دیگر برای جاده ابریشم نوین و پیشرفت اقتصادی کشور، منطقه های اقتصادی و صنعتی چینی که در 9 بندر کوچک در نزدیکی این بندر بزرگ جای گرفته اند، ارزش بسزایی دارند. برای نمونه می توان از بندر "چیتاگونگ" نام برد که در شهرک صنعتی آن کارخانه های شیمیایی، داروسازی، پارچه بافی و خودروسازی جای گرفته اند.

بنگاه های چینی مانند "زد.تی.ای" و "هووایی" در سراسر بنگلادش در حال کار گذاشتن فیبرهای نوری هستند و دولت برای جذب سرمایه گذاران خارجی تازه، شبکه های تلفن و اینترنت "جی 5" را گسترش می دهد. چین افزون بر سرمایه گذاری در پروژه های زیر ساختی، دریک نیروگاه زغال سنگ و بهره برداری از چاه های نفت نیز سرمایه گذاری کرده است و در این راستا یک خط لوله 220 کیلومتری را نیز ساخته و راه اندازی کرده است.

بنگلادش در تلاش است تا ازکشمکش های میان آمریکا و چین و یا هند با چین برکناربماند. با این همه، تاب و توان ایستادگی در برابر همه فشارها را ندارد. غرب مهمترین خریدار پارچه های آن است و نزدیکی جغرافیایی آن به شبه قاره هند نیز پیامدهای ویژه خود را دارد. با این همه، بنگلادش تاکنون توانسته است که در برابر تلاش‌های آمریکا برای کشانیدن این کشور به "گفتگوهای چهارجانبه" که یک گروهبندی نظامی ضد چینی است، پایداری کند. این گروه بندی نظامی ژاپن، استرالیا، هندوستان و ایالات متحده را در بر می گیرد.

لینگهای شماره های گذشته:

1 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/april/875/tarjome.html

2 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/april/876/chin.html

3 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/april/877/chin.html

4 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/may/878/chin.html

5 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/may/879/tarjome%20chin.htm

6 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/may/880/tarjome%20chin.htm

7 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/may/881/tarjome%20chin.htm

8 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/may/882/tarjome.html

9 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/may/883/tarjome%20chin.htm

10 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/jon/884/tarjome.html

11 – https://www.rahetudeh.com/rahetude/2023/jon/885/tarjome%20chin.html