مترجم: آزاده اسفندیاری

با وجود خروج نظامی آمریکایی ها و متحدان آن کشور از افغانستان، این کشور و همسایه آن پاکستان از فهرست اولویت های سیاست خارجی غرب خارج نشدند. این دو کشور که در همسایگی چین، ایران و زمینه ترانزیتی منطقه قرار دارند، بدون تردید از اهداف و ماجراجویی های واشنگتن هستند.

ویژگی ذاتی جامعه بورژوایی سود هر چه بیشتر با شعار دموکراسی و حقوق بشر است. زمانی که به نفع آنها باشد، به گوش به فرمانها لوح های تقدیر داده میشود و سهم بد عهد ها و نافرمان ها تحریم ها و بمب ها است که بر سر آنها فرود می آیند.

روزنامه پراودا، پیش از این در خصوص نقش ایالات متحده در سرنگونی دولت عمران خان در پاکستان مطالب فراوانی به رشته تحریر در آورده است. رای عدم اعتماد پارلمان به دولت عمران خان، با تماس دیپلمات های آمریکایی با رهبری ارتش و مخالفان وی کلید خورد، اما مخفی نگه داشتن دسیسه ها امکان پذیر نبود. گزارشی از اسد مجید خان، سفیر پاکستان در آمریکا در باره دیدار با دونالد لو، دستیار وزیر امور خارجه آمریکا و درخواست آشکار وزیر امور خارجه این کشور برای برکناری کابینه عمران خان پس از چندی عیان گردید. کاخ سفید تلاش کرد تا مداخله واشنگتن را تکذیب کند اما پس از انتشار متن تلگرامی در خود رسانه های آمریکایی، آخرین شبهه ها برطرف شد.

در ادامه، حزب "جنبش برای عدالت" عمران خان قدرت را از دست داد و سرکوب وحشیانه علیه رهبری آن آغاز گردید. نخست وزیر سابق در ماه مه، دستگیر و پس از مدتی با تصمیم دادگاه عالی آزاد شد، اما در ماه اوت بار دیگر به اتهام های خیالی دیگری روانه زندان گردید... در مجموع، هزاران فعال مخالف به زندانها انداخته شدند و بسیاری از آنها با اعمال شکنجه به دادگاه های نظامی آورده وبا قیافه های افسرده و چشمانی ترسیده در تلویزیون ظاهر شدند تا با ارتش و دولت فعلی سوگند وفاداری اعلام کنند.

با این حال، مردم را نتوانستند به تسلیم وا دارند. میزان اعتماد به نخست وزیر سابق علیرغم رعب و وحشت و کارزار دروغ از 60 درصد پائین تر نیامد. دولت جدید در تلاش برای جلوگیری از شکست اجتناب ناپذیر، انتخابات را به تعویق انداخت. طبق قانون قرار بود حداکثر در ماه نوامبر انتخابات برگزار شود، اما به بهانه تغییر محدوده حوزه های انتخاباتی، رای گیری به ماه ژانویه سال آینده موکول شد.

نخبگان سیاسی و حامیان خارجی آنها با استفاده از این تاخیر، به "توپخانه سنگین" تبلیغاتی روی آوردند. نواز شریف (متهم به قتل و رشوه خواری و فساد ...)، یک سیاستمدار باتجربه که چهار بار نخست وزیر بود، از لندن بازگشت. حزب او، حزب مسلم لیگ پاکستان (PML) که نقش تعیین کننده ای در سرنگونی عمران خان ایفا کرد، در حال حاضر دولت توسط برادر وی، شهباز شریف، رهبری می شد.

بیشتر ناظران برکناری او را به موقعیت فرماندهی نظامی بانفوذ نسبت می دهند که با خان درگیر شد و بر مخالفان وی تکیه کرد. نقش ایالات متحده در تلاش برای بازگرداندن پاکستان به مدار خود را نباید نادیده گرفت. یکی از سازوکارها، تشدید بدهی این کشور است. در ماه ژوئیه، صندوق بین المللی پول وام 3 میلیارد دلاری به این کشور را تصویب کرد، اما اسلام آباد تنها در صورت اجرای اقدامات ریاضتی می تواند این وام را دریافت کند. برای این منظور، دولت بودجه مصوب مجلس را تغییر داد و مالیات های غیرمستقیم را افزایش و هزینه ها را کاهش داد. به ویژه، یارانه ها که در واقع تنها امکان حمایت دولت از ساکنان فقیر بود، حذف شد. به همین مناسبت، تعرفه های برق بیش از دو برابر شد و قیمت گاز برای نیمی از مصرف کنندگان و صنعت رقم 40 (!) برابر را نشان می دهد.

یکی دیگر از خواسته های وام دهندگان، خصوصی سازی شتابان شرکت های "بی سود" است. این لیست شامل خطوط هوایی بین المللی پاکستان، کارخانه های فولاد، شرکت های توزیع برق، بانک ها، مسکن عمومی و شرکت های بیمه عمر است. حمایت از فروشگاههای محلی و سایر سازمانهای خود یاری که زندگی میلیونها شهروند را آسان تر میکنند، میتواند با فشار صندوق بینالمللی پول برای کاهش یارانه های کشاورزی لغو شود. این در حالی است که میلیون ها دهقان سیل زده حمایت وعده داده شده را دریافت نکردند. درهمه این موارد، دولت پاکستان باید از طلبکاران که هیأتی را برای تجزیه و تحلیل اصلاحات به پاکستان فرستاده اند، دلجویی کند. نتیجه ممکن است تصمیمی برای تخصیص قسط بعدی 710 میلیون دلاری باشد.

چنین شرایطی برای کارگران و دیگر زحمتکشان، معادل مرگ تدریجی است. در طول سال، تعداد افراد فقیر در کشور 12.5 میلیون نفر افزایش یافت و سطح فقر که قبل از همه گیری (کرونا) 22 درصد بود، به 40 درصد رسید. این امر با تورم و رکورد در نیم قرن که به 30 درصد رسیده است مشخص می شود. میلیون ها نفر از سوء تغذیه حاد رنج می برند. تقریبا نیمی از کودکان در سن مدرسه آموزش نمی بینند و حداقل 12 میلیون از آنها به کارهای سخت روی آورده اند. زمانی که خانواده های فقیر، فرزندان خود را به هموطنان ثروتمند تر در ازای یک رقم نا چیز می فروشند، میتوان گفت که بردگی خانگی رواج یافته است. وضعیت بی چیز ها اغلب بهتر از وضعیت دیگران نیست. تقریبا هر روز گزارش هایی از مرگ و میر ناشی از خشونت ها منتشر می شود.

فقر حاکم بر زندگی مردم باعث اعتراضات سازمان یافته و خود جوش شد. کارگران راه آهن علیه طرح های خصوصی سازی و اخراج کارکنان در مناطق مختلف کشور دست به اعتصاب زدند. در ایالت پنجاب 40 هزار بافنده خواستار افزایش دستمزد شدند. در همان منطقه، تظاهرات گسترده معلمان خشمگین از خصوصی سازی مدارس و تغییر قوانین بیمه اجتماعی برگزار شد. مقامات، نیروهای امنیتی را برای متفرق کردن تظاهر کنندگان فرستادند و صدها نفر را دستگیر کردند. اعتراضات در سراسر پاکستان به افزایش قیمت ها ادامه دارد. نماد اعتراضی آنها به صورت علنی سوزاندن رسیدهای برق بود.

دولت برای جلوگیری از پاسخگویی به جنایات خود، به شدت نیاز به دشمن خیالی دارد تا به زعم خود خشم شهر وندان را به سمت دیگری سوق دهد. این دشمان فرضی پناهندگان سرگردانی از افغانستان بودند که مقامات آنها راعامل افزایش جنایات و فعالیت های تروریستی می دانستند. اوایل ماه اکتبر، دولت پاکستان به "مهاجران غیرقانونی" که تعداد آنها نزدیک به 2 میلیون نفر است دستور داد تا پایان ماه جاری کشور را ترک کنند. یورش های خشونت آمیز در شهرها ادامه دارد و صف های طولانی در مرزها کشیده شده اند.

در این ماجرا ها تنها رهبری پاکستان نیست که از این بحران به طور مصنوعی بهره برداری می کند.

 بی ثبات کردن منطقه ای که قبلاً در گیر مشکلات و ناهنجاریهای بسیاری شده است بخشی از برنامه های ایالات متحده است. بیش از دو سال پس از خروج نیروهای اشغالگر از افغانستان و شکست دولت دست نشانده، سیاستمداران و رسانه های غربی فروپاشی حکومت تشکیل شده توسط طالبان را پیش بینی کردند. استدلال میشد که دولت جدید، که به دلیل درگیریهای داخلی تضعیف شده است، نمیتواند در آینده از سراشیبی هرج و مرج و گرسنگی جلوی کند.

واشنگتن برای تحقق پیش بینی ها، بصورت آشکار و پنهانی روشهای متفاوتی را به کار گرفت. میلیاردها دلار از حساب های بانک مرکزی افغانستان مسدود شد و بر تزریق مالی و مادی به داعش، که علیه کابل می جنگد اضافه کرد. داعش، به موفقیت های بسیاری دست یافت، انجام اقدامات تروریستی علیه فرمانداران و افسران عالی رتبه نظامی و ایجاد وحشت علیه هزاره های شیعه از این جمله اند.

وضعیت اجتماعی-اقتصادی افغانستان همچنان دشوار است. بر اساس برآوردهای سازمان ملل، بیش از 28 میلیون نفر یعنی دو سوم جمعیت این کشور، به کمک های بشردوستانه نیاز دارند. 4 میلیون کودک، از جمله کودکان شیر خوار و زنان باردار گرسنه هستند. خشکسالی و سایر بلایای طبیعی خسارات جدی به بار آورده است. یک رشته زمین لرزه در ولایت هرات، جان بیش از 2 هزار نفر را گرفت.

با این حال، دولت طالبان موفق شد از فاجعه جلوگیری کند. کابل توانست صادرات را افزایش دهد و با موفقیت کامل محاصره را شکست. این روند به ویژه پس از فرمان هیبت الله آخوندزاده، رهبر کشور مبنی بر حمایت از تولید داخلی و تحرک بخشیدن به تجارت و صادرات، به طور فعال در حال تحول است. تولید نفت در میدان کشکاری، که توسط یک شرکت چینی توسعه یافته است به 300 تن در روز رسیده و در آینده به هزار تن افزایش خواهد یافت. مذاکرات با پکن در باره استخراج لیتیوم، ساخت کارخانه های فرآوری سنگ معدن و تولید باتری در حال اجرا است. سایر توافقات اولیه مربوط به تولید برق، سیمان، معدن طلا و ساخت بیمارستان های جدید است. موضوع تمدید قرارداد توسعه یکی از بزرگترین ذخایر مس جهان نیز در حال بررسی است. در سال 2008، چین حق تولید از این معدن را دریافت کرد، اما مشکلات امنیتی و خرابکاری آشکار توسط مقامات طرفدار غرب منجر به توقف پروژه شد.

همکاری اقتصادی با پیشرفت دیپلماتیک همراه است. در ماه سپتامبر، سفیر جدید چین، ژائو ژنگ، استوارنامه خود را به رهبری افغانستان تقدیم کرد. پیش از این، پکن مانند سایر کشورهای دارای سفارت در کابل، توسط کاردار نمایندگی می شد. هیئتی به سرپرستی سرپرست وزارت بازرگانی حاجی نورالدین عزیزی، در سومین اجلاس سران ابتکار کمربند و جاده شرکت کرد و تمایل خود را برای پیوستن به پروژه های حمل و نقل و عملیات زیربنایی اعلام کرد. ساخت جاده از طریق دهلیز واخان، در منطقه ای که افغانستان را به چین وصل می کند، در نظرگرفته شده است.

 قرارداد هایی برای اکتشاف و استخراج معدن با شرکت های ایرانی، ترکیه ای و حتی بریتانیایی امضا شده است. حمل و نقل بار در خط آهن خواف - هرات که افغانستان را به ایران متصل می کند، آغاز گردیده است. تقویت روابط با جمهوری های آسیای مرکزی توسعه یافته و با سفر جمشید خوجائف، معاون نخست وزیر ازبکستان به کابل، قراردادهایی به ارزش 1.2 میلیارد دلار در باره پروژه های انرژی، حمل و نقل، زراعت و صنایع سبک به امضا رسید. پیش از این نمایندگان ازبکستان، افغانستان و پاکستان پروتکلی را در رابطه با راه آهن داخلی افغانستان امضا کردند. قرار است از شهر مزارشریف تا پاسگاه خرلاچی، در مرز با پاکستان ریل گذاری شود. نشست مشترک تجارت قزاقستان و افغانستان با شرکت 150 تاجر و مقام مسؤل از کابل در شهر آستانه، برگزار شد.

بهر صورت روابط این کشور با همسایگان خود را نمی توان کاملاً بدون مشکل تصور کرد. مقامات تاجیکستان مرتبا از رهبری افغانستان انتقاد می کنند. کانال آبیاری کوش تپه، ممکن است به منبع اختلاف نظر حاد تبدیل شود. کابل از تکمیل بخش 100 کیلومتری اول این کانال خبر داد. در مجموع، رودخانه مصنوعی که از آبهای آمودریا تغذیه میشود، باید 285 کیلومتر امتداد داشته باشد و دهها هزار هکتار زمین را در ولایات بلخ، جوزجان و فاریاب آبیاری کند.

بدیهی است که نیروهای خارجی از هر نظر باعث ایجاد درگیری خواهند شد. بر اساس گزارشهای متعدد رسانه های خاورمیانه، در مذاکرات اخیر در قطر، تام وست، نماینده ویژه وزارت امور خارجه ایالات متحده در امور افغانستان، پیشنهاد اقدام جدی علیه ایران را مطرح کرد. به امیرخان متکی، وزیر امور خارجه افغانستان پیشنهاد شد در ازای اقدامات خصمانه علیه ایران، بخشی از دارایی های این کشور را آزاد خواهند کرد. هیأت کابل طعمه را رد کرد، اما واقعیت این گونه تلاش ها گویای تلاشهای همه جانبه است. علاوه بر این، همانطور که وزارت خارجه ایران گزارش داد، شبه نظامیان سوریه و عراق برای تقویت عملیات داعش به افغانستان منتقل می شوند. این امر نشان می دهد که این منطقه برای مدتهای طولانی عرصه فتنه و ماجراجویی باقی خواهد ماند.

https://gazeta-pravda.ru/issue/129-31478-2427-noyabrya-2023-goda/pod-pritselom-vashingtona/

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده