برگردان: م. مهرجو

کمربند ابریشم دریایی (5)

کانال سوئز و پایتخت جدید مصر

این کانال 164 کیلومتری، کوتاه ترین آبراهه دریایی میان آسیا و اروپا را درصد و پنجاه سال گذشته فراهم کرده است و همانگونه که همه می دانیم، پیوسته خطر بروز آشفتگی و یا بسته شدن این آبراهه وجود دارد. از همین روی نیز جایگزین هایی مانند گسترش جاده ابریشم نوین در دستور کار قرار گرفته است.

با این همه، در کنار این آبراهه، منطقه هایی جای گرفته اند که قابل چشم پوشی نیستند. از جمله می توان پروژه های  شهر "عین سوچنا"[1] را نام برد که  به عنوان یک منطقه ویژه اقتصادی با همکاری چین و مصر در حال گسترش است و یا در جایی که آبراهه سوئز آغاز می شود، شرکت های چینی در حال ساخت و ساز و گسترش بندر "آدابیا"[2] هستند.

در آنسوی این آبراهه، ترمینال کانتینری بندر "پورت سعید شرقی" جای دارد که "شرکت کشتیرانی اقیانوس چین"[3]، از سهامداران آن است.

آبراهه سوئزمصر در حمل و نقل و بازرگانی چین در چارچوب "راه ابریشم دریایی"، جایگاهی کلیدی دارد. در سال 2014، رئیس جمهور مصر، خواست خود را برای همکاری در "بی. آر. آی."، آشکار کرد. این هدف در سفر رئیس جمهور چین به مصر در سال 2016 با امضای چندین پیمان نامه به انجام رسید. برای مصر گسترش و بکارگیری فناوری های نوین حمل و نقل و صنعت در این منطقه اهمیت زیادی دارد. رفت و آمد سالانه نزدیک به 20 هزار کشتی از این آبراهه، برای مصر بیش از پنج میلیارد دلار درآمد دارد.

در "بی. آر. آی."، پیشرفت و گسترش یک منطقه اقتصادی و بازرگانی در کرانه های آبراهه سوئز به نام "تداـ سوئز"[4] نیز از جایگاه ارزشمندی برخوردار است. در این راستا،  در سال 2019، چندین پیمان نامه به مبلغ 18.3 میلیارد دلار میان چین و مصر بسته شد. در این چارچوب،  چین می خواهد که در زمینی به مساحت 239 کیلومتر مربع، یک منطقه اقتصادی پیشرفته با فناوری های نوین را در کرانه های آبراهه سوئز، همانند منطقه "تیانجین" در چین[5] ایجاد کند.

در آنجا شرکت های چینی، مصری و دیگر بنگاه ها و شرکت های جهانی با فناوری های پیشرفته جای خواهند گرفت و دستکم 25.000 نیروی کاردان و آموزش دیده را به کار خواهند گماشت. این کانون صنعتی نوین پیشرفته در چارچوب یکی دیگر از پروژه های کمربند ـ جاده، با یک راه آهن 300 کیلومتری به بندر "پورت سعید"[6] در کرانه دریای مدیترانه  پیوند خواهد یافت.

چین با راه اندازی یک نیروگاه برق خورشیدی به امنیت انرژی مصر کمک می کند و در کنار آن دست به ساخت یک آزمایشگاه انرژی خورشیدی زده است که بایستی در آینده به کانون پژوهش و نوآوری در بهره گیری از نور خورشید بشود. افزون بر این چین در کار ساختن یک نیروگاه پیشرفته ذغال سنگی نیز هست که البته این واپسین نیروگاه ذغال سنگی خواهد بود که چین در بیرون از مرزهای خود می سازد.

برای مصر، ساخت یک پایتخت اداری با بیست ساختمان بلند که بلندترین آنها 80 طبقه است، اهمیت کمی ندارد.این برج نمادین با بلندی نزدیک به 400 متر، بلندترین سازه در مصر است. نزدیک به سه میلیارد دلار در این پروژه سرمایه گذاری شده است و بوسیله پرفروش ترین شرکت ساختمانی جهان ساخته شده است. "شرکت مهندسی ساخت و ساز دولتی چین"[7]، به گونه ای چشمگیردر گسترش پایتخت نوین مصر، پایتخت اداری تازه این کشور، که از سال 2015 در پنجاه کیلومتری شرق قاهره در حال ساخت است، همکاری می کند. این شهر که هنوز نامی بر آن نهاده نشده است برای زندگی 8،5 میلیون نفر برنامه ریزی شده است و بیش از 725 کیلومتر مربع مساحت دارد. شرکت های چینی 35 میلیارد دلارازهزینه های 45 میلیارد دلاری ساخت و ساز این شهر را فراهم می کنند.

"آژانس ملی سنجش ازراه  دور و علوم فضایی مصر" در همکاری  با "آکادمی علوم کشاورزی چین" برای گسترش پژوهش هایی در زمینه "کشاورزی هوشمند" همکاری می کند. اسباب و ابزارهای این پژوهش ها نیز از سوی "بی. آر. آی."، فراهم شده است و هدف آن بیابان زدایی و آزمایش هایی در کشت گیاهان مقاوم به نمک آب و خاک است که این دو پدیده در بسیاری از کشورهای آفریقایی دشواری های بزرگی را پدید آورده است.

استانبول، ترکیه

تا کنون بزرگترین سرمایه گذاری چین در ترکیه، خرید بخشی از بندر کانتینری "کومپورت" در کرانه دریای مرمره استامبول در سال 2015 بوده است. 65 در صد از سهم های این بندر،  که در جایگاه سومین بندرهای کانتینری ترکیه است، از سوی بنگاه های "کوسکو پاسیفیک "[8]، "شرکت سرمایه گذاری چین"[9] و "هلدینگ جهانی بازرگانان چین"[10]  به مبلغ نزدیک به 940 میلیون دلار خریداری شده است. 35 در صد باقیمانده را صندوق دارایی های حکومت سلطنتی عمان در اختیار دارد.

پیرائوس، یونان

در چارچوب بخشی از بسته نجات اتحادیه اروپا، یونان مجبور شد بندر پیرائوس را خصوصی کند. این بندر بزرگترین بندراین کشور و یکی از بزرگترین بندرهای مدیترانه است که درست در دروازه آتن جای دارد.

در سال 2009 "شرکت کشتیرانی اقیانوس چین"، 51 در صدد از سرقفلی بندر کانتینری پیرائوس را به مبلغ 500 میلیون یورو برای 35 سال بدست گرفت. اجاره سالانه ای که این شرکت به دولت یونان می پردازد، 100 میلیون دلار است.از هنگام مالکیت دو فاکتو در این بندر،  بویژه پس از افزوده شدن سومین پایه کانتینری به دو پایه پیشین، سودآوری این بندر بگونه چشمگیری افزایش یافته است.همچنین در " پیمان نامه" پیش بینی شده بود که اگر شرکت های چینی بتوانند سرمایه گذاری های لازم را تا سال 2021 به انجام برسانند، اجازه خواهند یافت که سهام خود را 16 درصد افزایش دهند. اکنون با برآورده شدن این پیش بینی، چین بزرگترین سهامدار این بندر شده است.   

پیرائوس برای پشتیبانی حمل و نقل کالا از چین به اروپا اهمیت ویژه ای دارد زیرا از یک سو کوتاهترین راه دریایی از آبراه سوئز به یک بندر اروپایی است و از سوی دیگر به جاده ها و راه آهن های این قاره نیز دسترسی دارد. زمان حمل و نقل از این بندربه اروپای مرکزی چندین روز کوتاهتر از بندرهای دریای شمال است. این بدان معنی است که پیرائوس رقیب مهم بندرهای دریای شمال است که تاکنون بر اقتصاد اروپای مرکزی چیرگی داشته اند.

از هنگام وارد شدن چین به بندر پیرائوس، جابجایی کانتینری کالا دراین بندر ده برابر شده و آن را به  بزرگترین بندر کانتینری در دریای مدیترانه تبدیل کرده است. دلیل آن هم افزون بر سرمایه گذاری های چندین میلیاردی چین در ساخت و سازهای این بندر، پیوند دادن آنجا به راه آهن اروپا است. چین در چارچوب کمربند ـجاده، یک خط راه آهن 360 کیلومتری پر سرعت را از بندر پیرائوس به بوداپست در مجارستان کشید و این بندر را از انزوا بدر آورد. این راه آهن در ادامه به بلگراد و از آنجا به کشورهای بالکان و کشورهای اروپای شرقی می رسد. بدین گونه این کشورها از ترانزیت کالا درآمدهایی را بدست می آورند که برای آن ها سودمند است. ریشه برانگیخته شدن پرخاش های کشورهای نیرومند اتحادیه اروپا، یعنی آلمان و فرانسه درهمین جاست.

تریست و جنوا[11]، ایتالیا

دولت رم خیلی زود به ارزش و جایگاه بندرها در جنوب اروپا برای بازرگانی با جمهوری خلق چین پی برد.

ایتالیا نخستین کشور عضو اتحادیه اروپا و گروه "جی7" بود که در آوریل 2019 ، "تفاهم نامه" ای را برای همکاری در چارچوب پروژه "راه ابریشم نوین" با چین امضا کرد.

در ادامه، "پیمان نامه" گسترش بندر "هایتریست" و "جنوا" در سفر رئیس جمهور چین، شی جین پینگ به امضا رسید که بر پایه آن این دو بندر بایستی به مهمترین کانون داد و ستد کالاهای چینی تبدیل شوند.

فراتر از آن، شرکت ساختمانی "ساخت و ساز تلفن چین" نیز اکنون با مقام های بندر "جنوا" در باره ساخت پایانه برای کشتی های کروز درحال گفتگو است.

در کنار شرکت در این پروژه های گسترش بندرها، چین از سال 2016 رویهم در ساخت 46 پایانه کانتینری در ایتالیا همکاری داشته است. برای نمونه، " شرکت کشتیرانی اقیانوس چین" هم اکنون  35 درصد از ترمینال "روتردام" را در اختیار دارد.

عربستان سعودی و امارات متحده عربی

پادشاهی عربستان سعودی در شبه جزیره عربستان یک پروژه به نام "چشم انداز سعودی 2030" دارد که آن را به "بی. آر. آی."،  پیوند داده است. هدف ولیعهد سعودی نوسازی این کشورو آمادگی برای دوران پایان نفت است. پدید آوردن میلیون‌ها شغل و محل کاربرای جمعیت جوان این کشور که میانگین سنی 27 سال دارند،  در کانون راهبردی این پروژه است. این پروژه 500 میلیارد دلاری، ساخت شهر پژوهشی و آینده "نئوم" درکرانه دریای سرخ است. این یک کلان شهر دیجیتالی با فناوری های پیشرفته در شمال غرب کشور خواهد بود که در زمینی به مساحت 26.500 کیلومتر مربع ساخته می شود و همه بخش های آن  با انرژی های تجدیدپذیر کار می کنند. برای این پروژه با بنگاه های برجسته چینی مانند "هواوی" هماهنگی هایی انجام شده است.

همکاری های چین و عربستان، همه زمینه های صنعتی سده بیست و یکم را در بر می گیرد و توانایی پیشرفت هر دو کشور را بدون وابستگی به غرب فراهم می کند. چین همچنین بزرگترین خریدار نفت از عربستان، و ازاین روی بزرگترین شریک بازرگانی عربستان سعودی است.

همچنین امارات متحده عربی نیز  در "بی. آر. آی."، دورنمای گسترش و پیشرفت بندرهای خود را جستجو می کند تا با واگذاری میدان های نفتی خود به شرکت های چینی، بتواند نفت خود را در بازارهای جهانی به فروش برساند. در همین راستا، امارات متحده از سند راهبردی "جاده ابریشم دبی"[12] رونمایی کرده است ، که 9 ابتکار و 33 پروژه جداگانه را در بر می گیرد.هم اکنون نیز چین در گسترش بندر های "جبل علی"[13] در دبی و در"ترمینال کانتینری  خلیفه"[14] در ابوظبی همکاری می کند.

در سال 2020،  بیش از 4000 شرکت خصوصی و دولتی چینی در امارات متحده عربی کار می کردند. بنگاه ها و کانون های پژوهشی مشترک و مبادله گسترده دانشجویی میان دو کشور انجام می شود. از همه مهمتر وچشمگیرتر، همکاری بانکهای امارات متحد عربی  و سرمایه گذاری های مشترک آنها در پروژه های راه ابریشم  در کانون مالی شانگهای است.

با اینهمه، ایالات متحده آمریکا تلاش می کند که با فشار سیاسی بر امارات متحد عربی، این کشور را از انجام پروژه های مشترک با چین بازدارد. آمریکا با بهانه اینکه چین ازپروژهای گسترش بندرها و فناوری های پیشرفته در امارات برای هدف های نظامی استفاده می کند، این کشور را وادار به پایان دادن به  برنامه های گسترش بندرها و گسترش سامانه "جی5" با همکاری "شرکت هووایی" کرده است.

حیفا و تل آویو[15] ، اسرائیل

واشنگتن فشار همانندی را بر اسرائیل وارد کرد. اداره بندر حیفا برای مدت 25 سال به  "گروه بندری بین المللی شانگهای"[16] واگذار شده بود. همچنین بنگاه های چینی در ساخت و سازهای زیربنایی متروی "تل آویو" و چندین پروژه دیگر در این شهر همکاری می کردند. در سال 2014، بنگاه "تنووا"[17] که بیش از هفتاد سال، محصول های کشاورزی "کیبوزیم"[18] را به فروش می رسانید، از سوی یک شرکت چینی خریداری شد.

ایالات متحده با بهره گیری از اهرم کمک های نظامی که به اسرائیل می کند، این کشوررا وادار کرد که ازفروش هواپیمای هشدار دهنده و شناسایی که شرکت هوا فضای اسرائیل برای چین ساخته بود، خود داری کند.

کارشناسان نگرانند که زیر پای نهادن پیمان نامه بندر حیفا، به زنجیره گسترده ای ازدشواری های دیگر بیانجامد و بسیاری از بخش های دیگر بازرگانی مانند سرمایه‌گذاری در فناوری خودرو و همکاری های شرکت‌های اسرائیلی در چین را نیز، در بر بگیرد.

این برای نخستین بار نبود که اسرائیل در برابر فشارهای ایالات متحده وا داد و پیمان نامه خود را با یک شرکت چینی را بر هم زد. تنها ماجرای برهم زدن پیمان نامه "فالکون" در سال 2002 را به یاد بیاورید که در آن رویداد، اسرائیل ناچار شد که 350  میلیون دلار به چین، تاوان بدهد. «فالکون» یک رادار و سیستم کنترل الکترونیکی سوار شونده بر روی هواپیما بود که در دهه 1990 ساخته شد. صنعت هواپیماسازی اسرائیل، یکی از مهم ترین پیمانکاران دفاعی با فناوری پیشرفته این کشور است که این سیستم را با یک چهارم هزینه نمونه آمریکایی و تنها با 250 میلیون دلار تولید می کند. اسرائیل می خواست که این سیستم را به چین بفروشد و پیمان نامه فروش این سیستم نیز میان دو کشور به امضا رسید ولی با فشار ایالات متحده این پیمان نامه به کناری نهاده شد.

        پیج فیسبوک راه توده