برگردان: م. مهرجو

جاده های ابریشم گوناگون و بخش های جداگانه

قزاقستان (2)

پیوند ریلی میان  قزاقستان و چین از راه  گذرگاه مرزی "آلاشانکو" و "دروژبا" (قزاقستان: دوستیک)[1] در سال 1990، یعنی سی سال پس از دستیابی به توافق راه اندازی شد و آغاز به کار کرد و امروز مهمترین گذرگاه ریلی و جاده ای میان دو کشور است.

در 26 ژوئن 2014، شورای دولتی جمهوری خلق چین بر آن شد که در سرزمین قزاق نشین خودمختار "ایلی" که در استان "شین جیانگ" جای دارد، شهری را بنا کند که "کورگاس ( خورگوس یا هورگوس)[2] نام دارد. جایگاه جغرافیایی این شهربر روی کره زمین، به گونه ای است که از هر سوی دارای بیشترین فاصله از اقیانوس است. این شهر که در مرز قزاقستان بنا شده است، بخشی کلیدی از جاده ابریشم نوین و کانون پشتیبانی و گرهگاه بازرگانی  بین المللی است و از این روی یک گذرگاه مرزی مهم به شمار می رود که تا سال 2016 بیش از سه میلیارد دلار در آن سرمایه گذاری شده بود.

"دروازه شرقی کورگاس" همراه با "منطقه آزاد بازرگانی" که در زمینی به بزرگی 5740 هکتار بنا شده است، کانون حمل ونقل کالاهای گوناگون است. دو شرکت چینی، از جمله "شرکت کشتیرانی اقیانوس چین" (سی. او. اس. سی. او)، 49 درصد ازسهم های "بندر خشک" دروازه شرقی "کورگاس" را در اختیار دارند.

در این گرهگاه  ترابری، "گیج" ریل های چینی به روسی و "گیج" ریل های روسی به چینی پیوند می خورند و از این روی حمل و نقل در چند سال گذشته در این مسیر به گونه چشمگیری افزایش یافته است و از 22.061 "تی. ای. یو"[3] در سال 2013 به 558.157 "تی.آی یو" در سال 2020 رسیده بود.

در هنگام همه گیری کرونا و در زمانی که آبراهه "سوئز" با به گل نشستن یکی از کشتی ها بسته شده بود، مسیر حمل و نقل "کورگاس" بهترین مسیر برای جابجایی ابزارهای پزشکی بود. 2500 کیلومتر از این راه آهن بتازگی ساخته شده و 10.000 کیلومتر از این مسیر نیز نوسازی شده است و از این روی ترن ها می توانند روزانه 1000 تا 1100 کیلومتر از این مسیر را بپیمایند.

همچنین همه بارنامه ها و داده های گمرکی دیجیتالی شده است تا هیچگونه دیرکردی بابت پردازش های بازرگانی پیش نیاید. پیش بینی می شود  که این روند باز هم بیشترپیشرفت کند و در سال 2023 توانایی جابجایی کالا در این مسیر به یک میلیون "تی. ای. یو" برسد. با اینهمه توانایی این مسیر زمینی در جابجایی کالاها، کمتر از پنج درصد از حمل و نقل کانتینری دریایی  است.

قزاقستان، افزون بر ترانزیت کالا به غرب، پیوندهای ریلی با ازبکستان نیز دارد که از آنجا به راه آهن های افغانستان و قرقیزستان پیوند می خورد.

مسیر دیگری نیز به سوی "اوش"، شهر بزرگ بازرگانی در قرقیزستان برنامه ریزی شده است که از آنجا به ازبکستان و سپس تا "دوشنبه" پایتخت تاجیکستان در جنوب ادامه می یابد.

پیوند میان راه آهن قزاقستان و "بیشکک" در قرقیزستان، پیشتر در دوران اتحاد شوروی ساخته شده بود، ولی اکنون  در چارچوب "بی. آر. آی" این  راه آهن نوسازی و برقی شده است. همچنین برنامه ریزی هایی برای ساخت یک مسیر پیوسته راه آهن ازقرقیزستان به  سامانه راه آهن چین در"کاشغر" (شهری در منطقه خودمختار شین جیانگ اویغورها) در حال انجام است.

بدین گونه کشورهای آسیای میانه  با این راه های آهن به سامانه ریلی بندرهای چین دسترسی پیدا کرده اند.

در ششمین "همایش اقتصادی خاور"[4] که در سپتامبر 2021 در "ولادی وستوک" برگزار شد، رئیس جمهور قزاقستان از ساخت یک راه آهن نوین در دالان میانی جاده ابریشم در کشورش خبر داد.این راه آهن که 840 کیلومتر درازا خواهد داشت، در سال 2025 به بهره برداری خواهد رسید و شهر مرزی" دوستیک" چین را به کرانه های دریای مازندران پیوند می دهد و بدینوسیله می توان کالاها را از راه دریا به باکو حمل کرد و یا از راه ایران و یا ارمنستان به ترکیه رساند.

این دالان میانی پیشتر در سال 2014 به بهره برداری رسیده بود ولی خیلی زود آشکار شد که گنجایش کمی دارد و فشار زیادی بر آن وارد می شود. در سه سال گذشته رفت و آمد در این مسیر سیزده برابر شده است و ساخت یک راه آهن نو، ازفشاربر روی این مسیر می کاهد.

در سال 2014،  یک خط لوله نفتی به درازای 2.228 کیلومتر با گنجایش سالانه 20 میلیون تن نفت از میدان های نفتی قزاقستان در دریای مازندران راه اندازی شد و این خط لوله که با خط لوله سیبری غربی روسیه نیز پیوند یافته است، نفت قزاقستان را به پالایشگاه "دوشانزی"[5]در استان "شین جیانگ" چین می رساند.

همچنین درهمین سال (2014) یک مسیر گازی (مسیر گازی ترکمنستان ـ چین) به درازای بیش از 7.000 کیلومترراه اندازی شد که گاز ترکمنستان را از مسیر ازبکستان، قزاقستان و" شین جیانگ" به بندر"شانگهای" می رساند. این مسیر گازی دارای چهار خط لوله جداگانه و گنجایش سالانه آن بیش از 140 میلیارد متر مکعب است. در ازبکستان، این مسیر موازی با خط لوله ازبکستان-قزاقستان-چین به پیش می رود که در "کورگاس" به چین رسیده ودر قزاقستان، به خط لوله قزاقستان - چین با گنجایش سالانه 15 میلیارد متر مکعب در سال پیوند می خورد. 

افزون بر این ها، هم اکنون نیز یک خط لوله گازی با گنجایش سالیانه 33 میلیارد متر مکعب گازبا پشتیبانی مالی پروژه "بی. آر. آی." در دست ساخت است که از راه افغانستان و پاکستان به هند می رسد و بخشی ازنیازهای این کشورها به گاز را نیزپوشش خواهد داد.

مهمترین صادرات چین به قزاقستان، نیروگاه های خورشیدی و بادی برای تولید انرژی است. 

بر رویهم، قزاقستان و جمهوری خلق چین می خواهند 51 پروژه به ارزش 26 میلیارد دلار را به سرانجام برسانند کهاینپروژها، نوسازی گذرگاه های مرزی و ساخت راه آهن، جاده سازی، گسترش لوله های نفت و گاز، ساخت کارخانه های پتروشیمی، ساخت نیرو گاههای برق خورشیدی و بادی را در بر می گیرد. همچنین راه اندازی یک کارخانه آجر سازی در آستانه، گسترش کشتزارهای غلات و ساخت کارخانه های فرآورده های کشاورزی و غذایی در دست اجرا است.

افزون بر اینها یک منطقه صنعتی ویژه اقتصادی در "کورگاس" و یک بازار بزرگ برای آسیای میانه پی ریزی شده است که این دو بازار پخش کالاهای گوناگون به کشورهای همسایه را ساماندهی خواهند کرد. همکاری در گسترش و بهره برداری مشترک از کانسارهای مس هم میان دو کشور برنامه ریزی شده است.

اقتصاد قزاقستان هم اکنون بزرگترین اقتصاد در آسیای میانه است است و گسترش این اقتصاد بیش ازهمه به  به گسترش بیشتر زیرساخت ها و افزایش بازرگانی در میان دیگر کشورهای همسایه بستگی دارد. بر پایه ارزیابی های قزاقستان، بهینه سازی زیرساختها، تولید ناخالص داخلی این کشور را 6.5 در صد افزایش داده است و همکاری در اتحادیه اوراسیا و کاهش تعرفه های بازرگانی، می تواند باز هم یک افزایش 9 درصد ی تولید ناخالص داخلی این کشوررا به همراه داشته باشد. کشور قزاقستان تنها از هزینه های ترانزیت کالاها سالانه پنج میلیارد دلار درآمد دارد.

دربخش صنعت فرآورده های کشاورزی، سرمایه گذاری های چین در ساخت کارخانه ها هزینه می شود و سپس این کارخانه ها به کارکنان بومی واگذار می گردد. آموزش کارکنان بومی نیز درقزاقستان و یا در چین انجام می شود.

        پیج فیسبوک راه توده