دکتر سروش سهرابی

اگر رویدادهای جهان از قرن بیستم و بخصوص پس از  جنگ جهانی اول  را  به شکل روندی پیوسته و در ارتباط با هم بررسی و خلاصه کنیم این تصویر پدیدار می شود .در آغاز قرن بیستم آمریکا و آلمان و انگلستان و سپس فرانسه قدرتهای برتر اقتصادی جهان هستند .رویدادهای مهم اواخر جنگ یعنی از طرفی انقلاب اکتبر و از طرف دیگر ورود آمریکا به جنگ است ورود آمریکا به جنگ شکست نهایی آلمان را موجب میشود و مهمتر از آن تلاش برای تغییر جهان به شکل دلخواه آمریکا آغاز میشود بنابراین بازیگران مختلف رویدادهای بعدی از زمامداران مختلف آلمان و ایتالیا تا فرانسه و انگلستان همگی از آماج ها و سیاستهای آمریکا  اگاهی دارند که به معنای آن نیست که مقهور قدرت امریکا بوده اند.

بررسی دوران بین دو جنگ تلاش برای یافتن روندهای پیوسته ایست که پس از جنگ جهانی دوم نیز ادامه یافتند. قویترین قدرت اقتصادی و نظامی جهان یعنی امریکا ظاهراً برکنار از درگیریها و دور از اروپا و مستعمرات قرارداشت و در واقع در حال تقویت آلمان بود که تا قبل از جنگ دومین قدرت اقتصادی جهان بود. این سیاست نمی‌توانست مورد توجه  سیاستمداران اروپایی قرار نگیرد که همگی تلاش کردند با روشهای گوناگون بر آن تاثیر بگذارند که گفتیم اولین آنها موسولینی بود که این سیاست را بدون تردید به شکل حداقل تقویت آلمان درک میکرد و به همین دلیل آینده  ایتالیا را بعنوان یکی از پیروزمندان جنگ در کنار آلمان بازنده و ظاهرا بدون آینده در سال ۱۹۲۳ تجسم میکرد.

فرانسه ظاهراً پیروزمند نیز پس از مدت کوتاهی از ادعاهای خود صرفنظر کرده و بتدریج در برابر خطر جنگ دوباره با آلمان با رویکردهای مختلف سیاسی اجتماعی نظامی دیده می شود. از طرفداران سرسخت آمادگی برای جنگ که نماینده برجسته آن سرهنگ دوگل است، تا بیشتر دست اندرکاران مالی و صنعتی که طرفدار همکاری با فاشیسم هستند و گروهی بینابین این دو گروه که سیاست نظامی عجیب ولی پر سر و صدای آنها را میتوان در احداث خط دفاعی ماژینو خلاصه کرد .در همین زمان گروههای طرفدار فاشیسم ایتالیا و آلمان نیز سازماندهی میشوند که پس از اشغال آلمان به همراهان اشغالگران تبدیل میشوند هر چند با وجود گذشت بیش از هفتاد سال هنوز شناخت کاملی از آنها نداریم .یکی از دلایل این ناشناس ماندن آنست که این گروهها همچون گروههای فاشیستی در ایتالیا تقریبا در فردای پیروزی به شکل دستجات نظامی پنهان و تحت کنترل سازمان جاسوسی آمریکا به ظاهر برای مقابله با خطر و تهاجم کمونیستها سازمان یافتند که از آنها گاهی با نام سازمان گلادیو نام برده میشود. در عمل نقش این سازمانها بیش از مقابله با تهاجم خیالی شوروی دخالت  خشونت آمیز در سیاست کشورهای فرانسه و ایتالیا بود و این گروهها همچنان وجود دارند .

تاریخ  روسیه در این میان مسیر کاملا متفاوتی را  به دنبال انقلاب اکتبر طی میکند .روسیه که مورد تنفر روشنفکران جهان در قرن نوزدهم بدلیل مظهر عقب ماندگی و استبداد بود بدنبال انقلاب اکتبر به امید بسیاری از رنجدیدگان و روشنفکران جهان تبدیل میشود و از آنچنان نفوذ معنوی برخوردار میگردد که فقط میتوان آمریکای پس از کنفرانس صلح پاریس را البته در مدتی کوتاه و در کشورهای ضعیف و مستعمره  با آن مقایسه کرد. بسیاری از روشنفکران و از جمله  دانشمندان بزرگ در کشورهای مختلف با آرمانهای انقلاب اکتبر همراه بودند و این یکی از دلایل حفظ شوروی به جز امکان بروز خلاقیت های مردم شوروی و جهش خیره کننده علم و تکنولوژی پس از انقلاب اکتبر بود .همکاری انترناسیونالیست های آلمانی با مردم و دولت شوروی از جمله کمک به ساخت متروی مسکو تا تلاش برای جلوگیری یا کمک به آن در مقابل حمله آلمان هیتلری و تا دوران خطر تهاجم اتمی امتداد داشت.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده