ترجمه- آزاده اسفندیاری

سرمایه داری تلاش می کند نفوذ خود در آفریقا را حفظ کند. ایالات متحده و متحدین آن پس از شکست های پی در پی و نا امید کننده در سراسر جهان، توجه خود را بر بعضی از کشورهای افریقا متمرکز کرده است.

قراردادهای نظامی به کنیا و آنگولا تحمیل گردیده است و مردم آنها گروگان سیاست های نئولیبرالی شده اند.
طی قرن‌های متمادی، غارت منابع انسانی و طبیعی آفریقا به توسعه سرمایه داری در اروپا منجر شد. ابتدا تجارت برده بود، سپس نوبت به تسلط کامل استعماری رسید. اگر در سال 1876 یک دهم از این قاره توسط استعمارگران تسخیر شده بود، این رقم در سال 1900 به نه دهم رسید.

کسب استقلال کشورهای آفریقایی آنها را از قید استثمار رها نکرد. غارت منابع همچنان ادامه دارد و با تشدید رقابت جهانی نیز بیشتر می شود. با این حال، انحصار بی‌ قید و شرط غرب متعلق به گذشته است.

در شرایط حاضر گردش تجاری ترکیه با برخی از کشورهای آفریقایی طی بیست سال گذشته از 5 به 41 میلیارد دلار افزایش یافته است و این کشور دارای پایگاه های نظامی در سومالی و لیبی است. امارات هم از بقیه عقب نمانده و اشتهای هند، ژاپن و دیگر قدرت‌های سرمایه داری در حال افزایش است.

 رقابت استعمارگران سابق ناشی از موفقیت جمهوری خلق چین است که شریک تجاری اصلی اکثر کشورهای آفریقایی شده است. در پایان سال گذشته، مجموع گردش مالی آن کشور به 282 میلیارد دلار می‌ رسد و چهار برابر بیشتر از ایالات متحده ‌شد که در حال حاضردر رتبه دوم جای دارد.

در هیچ دوره ای دیده نشده که غرب داوطلبانه از مطامع خود دست بردارد. در این رابطه گزارش اخیر مؤسسه صلح ایالات متحده (USIP) قابل توجه است که تمرکز بر دسترسی به منابع معدنی حیاتی و حضور دیپلماتیک و تجاری قوی تر در مراکز معدنی برای مبارزه با رقبای جهانی را توصیه کرده است. یکی از این مراکز "کمربند مس" در زامبیا و جمهوری دموکراتیک کنگو است که ذخایر مس، کبالت و سایر سنگ‌های معدنی در آن به وفور وجود دارد.

واشنگتن تلاش دارد تا این قاره را در یک کمند محصور نگاه دارد، از همین روی اخیراً نشست سران آمریکا و آفریقا را برگزار کرد.  در این گردهمایی جو بایدن از زبان بازی دریغ نکرد و قول داد تا با تمام امکانات بر توسعه روابط با آفریقا تمرکز کند و وعده 55 میلیارد دلاری کمک را داد. اما واشنگتن به جای افزایش نفوذ خود، دچار شکست های دردناکی هم شده است. نیروهای نظامی آمریکا مجبور به ترک نیجر شدند، سپس مقامات چاد تهدید کردند که توافقنامه نظامی را لغو می کنند.

نظرسنجی گالوپ که چندی پیش انجام شد برای استراتژیست های واشنگتن ناخوشایند بود. از پاسخ دهندگان آفریقایی خواسته شد تا در باره قدرت های خارجی مورد اعتماد خود نظر دهند. برای اولین بار پس از چندین سال، ایالات متحده "نخل طلا"  را به چین تحویل داد. محبوبیت واشنگتن در طول سال از 59 به 56 درصد کاهش یافت، در حالی که محبوبیت چین از 52 به 58 درصد افزایش را نشان داد. آلمان و روسیه نیز به افزایش قابل توجهی دست یافتند. در برخی از کشورها، نظر مخالفت با آمریکا بسیار بالا بود: 14 درصد در کنیا، 21 درصد در گامبیا، و 29 درصد در اوگاندا.  در مطالعه دیگری که محبوبیت کشورها در میان بازرگانان و کارشناسان آفریقایی مورد بررسی قرار گرفت، پکن ، قابل اعتماد ترین شریک نام گرفت. ایالات متحده آمریکا در رتبه دوم قرار گرفت و پس از آن کانادا، آلمان، ژاپن، ترکیه و غیره قرار گرفتند.
ایالات متحده برای جلوگیری از بیشتر عقب ماندن خود دست به اقدامات شدیدی زده است.  یک لایحه دو حزبی به سنا ارائه شده است تا قانون رشد و فرصت آفریقا را تمدید کند و به کشورهای این قاره معافیت از مالیات به بازار آمریکا را ارائه کند. اما تأکید اصلی بر توجه به شیوه‌های همیشگی است که برای آن از تمام ابزارها استفاده می‌شود: رشوه، تهدید، چاپلوسی…

در عین حال واشنگتن توانسته است با توسل به چنین شیوه‌هایی به موفقیت هایی دست یابد. رهبری کنیا طعمه غرب را گرفت. در ماه مه، رئیس جمهور ویلیام روتو یک سفر دولتی به ایالات متحده داشت. نتیجه اصلی این بود که به این کشور وضعیت "متحد بزرگ غیر ناتو" داده شد و همکاری نظامی- فنی با پنتاگون را تسهیل کرد. پیش از این در آفریقا فقط مصر، تونس و مراکش از چنین امتیازاتی برخوردار بودند. بایدن اعلام کرد: "این نتیجه سال ها همکاری در عملیات مشترک ضد تروریسم است... این نتیجه حمایت مشترک ما از اوکراین است." روتو نیز گفت: "ما یک رابطه بلندمدت عالی با ایالات متحده داریم. در پس سخنان فریبنده، تسلیم نهایی در برابر ماشین نظامی- سیاسی غرب نهفته است. ایالات متحده از قبل یک پایگاه نظامی بزرگ در "خلیج ماندا" دارد و بریتانیا قراردادهای بردگی را بر مستعمره سابق خود تحمیل کرده است، به گونه ای که در طول سال، تحت پوشش رزمایش، می تواند تا 10 هزار پرسنل نظامی را در کنیا نگه دارد.

کنیا همچنین موافقت کرد که یک ماموریت حفظ صلح در هائیتی را رهبری کرده و 1000 نیروی امنیتی را به آنجا اعزام کند. قرار است نشست هسته ای آمریکا و آفریقا در ماه اوت در این کشور برگزار شود. در نهایت، کنیا اولین کشوری بود که در سرزمین اصلی به "اتحاد نیمه هادی" که توسط واشنگتن آغاز شده بود، ملحق شد که برای ایجاد محاصره فناوری چین طراحی شده بود.
البته کشورهای زیادی نیستند که به اندازه کنیا از همکاری با چین سود برده باشند. با کمک پکن، راه آهن مومباسا - نایروبی ساخته شد و در آینده نزدیک تا مرز اوگاندا گسترش خواهد یافت. از دیگر پروژه های مشترک می توان به نوسازی بنادر، نیروگاه های جدید، پارک های فناوری و همکاری در توسعه کشاورزی اشاره کرد. بیشتر ابتکارات در سال هایی که روتو، به عنوان معاون رئیس جمهور خدمت می کرد، انجام شد. با این حال، وی با نامزدی خود برای صدر نشینی، شروع به متهم کردن پکن به "زیاده خواهی" کرد.
گسترش واقعی سرمایه غربی به سادگی توسط مقامات نادیده گرفته می شود. دولت پس از انعقاد قراردادی با صندوق بین المللی پول برای وام 3.6 میلیارد دلاری، برنامه ریاضت اقتصادی را آغاز کرد. خصوصی سازی انبوه شروع شده است، هزینه های آموزش و مراقبت های بهداشتی کاهش یافته و هزینه ها در دانشگاه های دولتی سه برابر شده است. حذف یارانه سوخت و مواد غذایی اصلی مانند آرد ذرت منجر به افزایش شدید قیمت ها شد. افزایش مالیات های غیرمستقیم به کارگران نیز ضربه سختی زد. مالیات بر ارزش افزوده منابع انرژی در حال حاضر از 8 به 16 درصد افزایش یافته و برنامه هایی برای افزایش سطح آن به 18 درصد طراحی شده است. به طور کلی نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی باید از 14 درصد فعلی به 20 درصد افزایش یابد، اما این وجوه صرف حمایت های اجتماعی نمی شود. خدمات بدهی خارجی در حال حاضر از مجموع سایر مخارج بودجه فراتر رفته است و وضعیت در آینده قابل پیش بینی بهبود نخواهد یافت.

این گفته رئیس‌جمهور که از هموطنان خود می‌خواهد که "یاد بگیرند که با امکانات خود زندگی کنند" ، چیزی جز یک چشم انداز تیره نیست. یک سوم جمعیت زیر خط فقر شدید با معیار بین المللی زندگی می کنند و سه چهارم ساکنان در دسترسی به مواد غذایی اولیه مشکل دارند. میزان فقیر شدن با تعداد موتورسیکلت های خریداری شده، یکی از اصلی ترین وسایل حمل و نقل در کنیا، مشخص می شود. در حالی که ثروت چهار تاجر ثروتمند این کشور بیشتر از مجموع اموال نیمی از جمعیت است.
یک هیئت صندوق بین المللی پول پس از بازدید از کشور در ماه ژوئن، اقدامات "تعدیل مالی" را تصویب کرد و پرداخت قسمت بعدی 976 میلیون دلاری را اختصاص داد، اما خواستار تسریع اصلاحات شد. سیاست های دولت با مقاومت فزاینده ای روبرو می شود. به ویژه، حزب کمونیست کنیا خواستار تظاهرات گسترده شد. بیانیه کمیته مرکزی این حزب اشاره می کند که دولت با غنی سازی ثروتمندان نابرابری را تداوم می بخشد و سیاست مالی دولت توسط صندوق بین المللی پول دیکته می شود. کمونیست ها سیاست خارجی نایروبی را نیز به شدت محکوم می کنند: "ویلیام روتو در حال فروش مردم کنیا، تبدیل شدن به دست نشانده طبقات حاکم غربی، و قرار دادن کشور در آتش متقابل درگیری های جهانی است. این یک تهدید برای حاکمیت و امنیت ملی است".

در پایان ماه ژوئن اعتراضات به اوج خود رسید. نیروهای امنیتی برای کشتن تظاهرکنندگان تیراندازی کردند و ده‌ها نفر را به هلاکت رساندند، اما کنیایی‌های خشمگین ساختمان پارلمان را اشغال کردند. پس از آن بود که رئیس جمهور لایحه جنجالی افزایش مالیات را پس گرفت.

اگر کنیا پس از رهایی از سیستم استعماری همچنان در مدار نفوذ غرب باقی ماند، آنگولا راه رهایی کامل را در پیش گرفت و انتخابی سوسیالیستی داشت. با حمایت اتحاد جماهیر شوروی و کوبا، شورشیان که به کمک ایالات متحده و رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی متکی بودند، شکست خوردند. با این حال، به زودی باد های دیگری وزید و رهبری کشور به دنبال آنها روان شد. در سومین کنگره جنبش خلق برای آزادی آنگولا (MNLA) در سال 1990، رد مارکسیسم-لنینیسم به نفع سوسیال دموکراسی اعلام شد. این کشور به سمت واشنگتن روی آورد و خوزه ادواردو دوس ساتوس، رئیس جمهور مهمان مکرر کاخ سفید شده است.
انقلابیون دیروز به سرعت خود را با "واقعیت‌های جدید" وفق دادند و سیستمی از سرمایه‌ داری وابسته را بنا نهادند. دختر بزرگ رئیس دولت، ایزابل دوس سانتوس، بخش های تجارت الماس، انرژی و مخابرات را کنترل می کرد. او با ثروت خالص بیش از 2 میلیارد دلار، به عنوان ثروتمندترین زن آفریقا شناخته شد. هر چند به دیگر بستگان رئیس جمهور اشاره نمی شود. اکثریت قریب به اتفاق ساکنان آنگولا، حتی خرده های ناچیزی از سفره استاد دریافت نکردند. نرخ فقر شدید که در سال 2000 ،21 درصد بود، به 33 درصد افزایش یافته است. در لواندا پایتخت این کشور، آسمان‌خراش‌ها، زمین‌های گلف و کلوپ‌های شبانه با محله‌های فقیرنشینی مانند سامبیزانگا و پالانکا همزیستی دارند.

اخیراً پس از کاهش قیمت نفت وضعیت بدتر نیز شده است، تولید نفت آنگولا پس از نیجریه رتبه دوم را در آفریقا دارد. دوس سانتوس، مجبور شد قدرت را به ژائو لورنس وزیر دفاع سابق واگذار کند. وی مبارزه با فساد را در برنامه خود اعلام کرد و سلف خود را به دزدی دهها میلیارد دلار متهم کرد، اما به طور کلی سیستم تغییر نکرده است. لواندا از صندوق بین المللی پول وام گرفت و بدهی خارجی آن از 60 میلیارد دلار گذشت. در پایان سال گذشته لارنس، در واشنگتن مورد استقبال قرار گرفت، سپس آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، لوید آستین، رئیس پنتاگون، مایکل لنگلی، رئیس فرماندهی آفریقایی ارتش ایالات متحده و سایر دولتمردان آمریکایی از آنگولا بازدید کردند. این تلاش ها منجر به انعقاد توافقنامه همکاری نظامی در ماه ژوئن شد. بنا بر گزارش ها، تمرینات مشترک نظامی، تامین تسلیحات و نوسازی ارتش آنگولا را تکمیل خواهد کرد. لواندا همچنین به برنامه IMET آمریکا برای آموزش پرسنل نظامی خارجی، برنامه اکتشاف ماه آرتمیس، پیوست و یک معاهده آسمان باز با واشنگتن منعقد کرد.
منافع ایالات متحده در حوزه اقتصادی کمتر از دیگر موارد نیست. آنها تقریباً یک میلیارد دلار برای توسعه انرژی خورشیدی در آنگولا اختصاص دادند، اما مهمترین پروژه ایجاد راهروی فرا آفریقایی "لوبیتو" است. سیستمی از راه آهن که از طریق آن مواد معدنی از "کمربند مس" و سایر مراکز معدنی استفاده می شود و به بندر لوبیتو آنگولا تحویل داده می شود. این پروژه توسط کنسرسیومی متشکل از شرکت های غربی و با تامین مالی ایالات متحده اجرا می شود. آری! لورنس، گفت: صفحه جدیدی در روابط ما باز شده است.
بدیهی است که واشنگتن در تلاش است تا دیگر رقبا را از سر راه بردارد. در آغاز سال جاری، مقامات آنگولا از ALROSA خواستند از پروژه توسعه بزرگترین ذخایر الماس، کاتوکا، خارج شود. سرمایه روسیه 41 درصد از سهام را در اختیار داشت. اگر موقعیت اقتصادی مسکو در واقع به همین محدود شود، گردش تجاری دو کشور به 100 میلیون دلار نیز نمی رسد (روسیه حتی در بین بیست شریک تجاری برتر آنگولا نیست). چین برای سال‌ها شریک اصلی لواندا بوده است. تجارت متقابل در پایان سال گذشته به 23 میلیارد دلار به عنوان بخشی از طرح "یک کمربند، یک جاده" رسید. چین در این کشور آفریقایی برای ساخت فرودگاه، راه آهن و جاده های پایتخت و بیش از 100 هزار واحد مسکونی و همچنین بزرگترین نیروگاه برق آبی کشور، Kakulo-Tavern سرمایه گذاری کرد.. لورنس، اخیراً در ماه مارس هنگام بازدید از پکن اطمینان داد: "همکاری بین آنگولا و چین مثال زدنی است، حمایت شما به توسعه کشور ما کمک می کند."
چنین مانورهایی یک الگوی رفتاری استاندارد برای کشورهای "جهان سوم" یا به‌ طور دقیق‌ تر، رهبران بورژوازی آن‌ها است. به عنوان مثال، موزامبیک که توسط حزب سوسیالیستی و سپس تغییر نام تجاری FRELIMO رهبری می شود، اخیراً به اتحادیه اروپا اجازه داد تا ماموریت نظامی خود را در این کشور گسترش دهد و از منافع شرکت های نفت و گاز غربی در برابر ستیزه جویان اسلام گرا محافظت می کند. موفقیت بزرگ غرب، ورود نیروهای نئولیبرال به ائتلاف حاکم در آفریقای جنوبی بود: اتحاد دموکراتیک، جبهه آزادی پلاس و غیره. سرمایه های غربی آفریقا را از دست نمی دهند.

https://gazeta-pravda.ru/issue/73-31566-1215-iyulya-2024-goda/ambitsii-kolonizatorov/

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده