پرسش و پاسخ ـ حزب توده ایران درعرصه سیاست روز- چاپ اول 1358
در رفراندوم جمهوری اسلامی
ما به محتوائی که اعلام شده بود رای دادیم
س: آیا حرکت هایی که در جامعه صورت می گیرد، اگر با نظر خوشبینانه به آن نگاه کنیم، یک سمتگیری سوسیالیستی نخواهد بود؟
ج: ما چرا باید بیهوده زیادی خوشبین و یا زیادی بدبین بشویم؟ ما به حرکت های جامعه، همان طور که هست نگاه می کنیم. یعنی ما این تغییرات را بنیادی می دانیم به این دلیل که به پیشرفت اجتماع در جهت تحکیم انقلاب دموکراتیک و ملی یاری می رساند. ما از نظر تئوریک و علمی، این ها را یک تخته پرش می دانیم برای تحول و گسترش بعدی انقلاب و دست یافتن به هدف های گسترده تر و عالی تر آن. و به همین ترتیب هم ببینیم بهتر است. مثلاً ما در برنامه « جبهه متحد خلق » نامی از سمتگیری سوسیالیستی و راه رشد غیر سرمایه داری نبرده ایم. چرا باید در برنامه « جبهه متحد خلق» بر سر این بحث کنیم که شما با نام سوسیالیسم موافق هستید یا مخالف؟ ما به جای این که بگوییم سمتگیری سوسیالیستی یا راه رشد غیر سرمایه داری، گفتیم « مصادره کردن اموال تمام وابستگان به رژیم گذشته، ثروت های صنعتی، کشاورزی، مالی و غیره.... اگر ما همین را عملی کنیم، در واقع چه کاری انجام می گیرد؟ من فکر می کنم بخش عمده سرمایه داری ایران از میان خواهد رفت. ما با محتوا کار داریم، نه با اسم آن. ما در کار تاکتیکی خود همیشه نتیجه کار را به فرم تبلیغاتی و پوسته کلماتی آن ترجیح می دهیم. محتوای اساسی برای ما به مراتب مهمتر است تا اسم آن. اگر محتوای آن مطابق اسمی نیست که ما انتخاب کرده ایم، فعلاً بگذار اسم دیگری داشته باشد. ما وقتی به جمهوری اسلامی رأی موافق دادیم، عیناً به همین شکل عمل کردیم. ما گفتیم در جمهوری اسلامی این محتوا را می بینیم و به این محتوا رأی می دهیم. شما بیانیه حزب توده ایران را در مورد شرکت در رفراندم بخوانید. خواهید دید بسیاری از چیزهایی که ما به عنوان محتوای جمهوری اسلامی نام برده بودیم، یکی پس از دیگری دارد انجام می گیرد. ما با این محتوا کار داریم. ما عمل صحیح کردیم و این نه تنها در جبهه داخلی، بلکه در سیاست عمومی، یعنی سمتگیری انقلاب ایران به سوی سیاست درست و به سوی تعمیق جنبه ضد آمریکایی و ضد امپریالیستی، به انقلاب کمک کرد. همین که آیت اله خمینی می گوید که شوروی ها در خرمن سوزی ها نقشی ندارند و این ها کار عمال آمریکاست، نتیجه موضع گیری درست انقلابیون ایران و جهان نسبت به انقلاب ایران است. ببینید این برداشت چقدر در دوران اخیر سمتگیری انقلاب درست است. ما باید سعی کنیم راجع به مسایل و پدیده های اجتماعی، در کل، در چارچوب مجموعه آن ها بحث کنیم و بعد به جزییات آن ها بپردازیم. اگر از کل شروع کنیم، همیشه به نتیجه ای می رسیم که مارکسیسم ما را به آن می رساند. تنها در این صورت است که عوامل گوناگونی را که در کل هست، و در پدیده های کوچک و مجزا نیست، نادیده نخواهیم گرفت. حال آنکه اگر پدیده را به صورت جزیی بررسی کنیم، عوامل بسیاری از چشم ما پنهان خواهند ماند و قضاوت نادرست خواهیم کرد.
س: موضع حزب توده ایران در مورد اقدامات گروه های تند و خشن مسلمان دست راستی در زمینه فرهنگ، هنر و.... چیست؟
ج: کاملاً مخالفیم و در این راه مبارزه می کنیم.