"محمود بریالی" از رهبران برجسته حزب دمکراتیک افغانستان و از مقامات دولت دمکراتیک این کشور که با انقلاب ثور حاکمیت را در افغانستان بدست گرفته بود، بدنبال یک دوره بیماری شتاب گیر، در مهاجرت چشم بر جهان فروبست. دانش مارکسیستی، حافظه پر قدرت، مطالعه پیگیر، توان تحلیلی اوضاع جهانی و عزم راسخ برای سازماندهی دوباره جنبش انقلابی افغانستان، از خصوصیات فراموش نشدنی محمود بریالی بود. او که خود از بنیان گذاران حزب دمکراتیک خلق افغانستان بود، تا آخرین دقایق زندگی پرحادثه خویش بر آرمان های انقلابی این حزب پایدار باقی ماند. سال های رهبری شعبه روابط بین الملل حزب در حاکمیت "دمکراتیک خلق" سال های دیدارها و مذاکرات و تبادل نظرهای او با احزاب کمونیست و احزاب مترقی و دمکراتیک جهان بود و در بسیاری از کنگره های این احزاب شرکت کرد و مواضع دولت و حزب حاکم افغانستان و ضرورت حمایت جهانی از آن، در برابر انواع توطئه های امریکا و متحدان جهانی و منطقه آن علیه افغانستان را تشریح کرد.
او در همین سال ها، در حالی که هدایت شعبه مهم روابط بین الملل حزب دمکراتیک خلق افغانستان را برعهده داشت، معاون اول صدراعظم افغانستان "سلطانعلی کشمند" نیز بود و علاوه بر نقشی که در داخل حزب برای گسترش آموزش تئوریک داشت، برجسته ترین مشاور سیاست خارجی وی نیز بود. تسلط کامل به زبان روسی امکان دستیابی زنده یاد محمود بریالی به منابع غنی آثار مارکسیستی را ممکن ساخت و او این اندوخته را پیوسته به صفوف حزب منتقل کرد. در سالهای نخست پس از فروپاشی اتحاد شوروی همچنان در افغانستان و درکنار حزب و دولت دکتر نجیب الله یار دوران جوانی و دانشجوئی خود باقی ماند و پس از سقوط این دولت نیز به کار بازسازی و دوباره سازماندهی حزب در داخل کشور ادامه داد. این ضرورت را حتی در مهاجرت اولیه به کشور هندوستان و سپس انتقال به کشور آلمان نیز دنبال کرد و از بنیانگذاران اولیه و پیگیر نهضت دموکراسی و ترقی افغانستان شد که اکنون یگانه تشکل چپ و دمکراتیک افغانستان است. محمود بریالی، برادر "ببرک کارمل" دبیر اول حزب دمکراتیک خلق افغانستان و رئیس جمهور دولت دمکراتیک افغانستان بود. در سال های نخست و آغاز فروپاشی اتحاد شوروی و گشاده دست شدن گروه های مرتجع اسلامی در پایتخت افغانستان "کابل" که بعدها بصورت طالبان بر افغانستان مسلط شدند، همسر وی براثر یک انفجار تروریستی تا آستانه مرگ رفت و پس از آن نیز برای همیشه فلج شد.
بی شک جنبش مترقی و انقلابی افغانستان یکی از یاران صدیق؛ استور و پیگیر خود را از دست داد، اما میراث او در "نهضت دموکراسی و ترقی افغانستان" به حیات و بالندگی خود ادامه خواهد داد. شورای سردبیری و سیاستگزاری راه توده خاموشی محمود بریالی را به خانواده وی، رهبران و اعضای نهضت فراگیر دموکراسی افغانستان و مردم بلا کشیده افغانستان تسلیت می گوید و از همه توده ای ها می خواهد، در هر کجا که هستند به احترام این انقلابی آرمان خواه و میهن دوست یکدقیقه سکوت کنند. همچنین از همه توده ای ها و نیروهای مترقی ایران که امکان سفر دارند، شرکت در مراسم بزرگذاشت او را که در شهر دورتموند آلمان (محل اقامت وی در دوران مهاجرت) برگزار می شود توصیه می کند!

دیدار و پرسش و پاسخ
این تسلیت و یادواره را با متن سخنرانی و پرسش و پاسخی کامل می کنیم که محمود بریالی در جمع شماری از توده ای ها، در شهر برلین آلمان برگزار کرد. این دیدار در مهر ماه 1380 انجام شد و در راه توده آبان ماه همان سال، بنابر ملاحظاتی، تحت عنوان نوار دریافتی شامل دیدگاه های یک مقام حزب دمکراتیک افغانستان در راه توده منتشر شد. دیدار به زمانی باز می گردد که محمود بریالی چون سفیر اتحاد به شهرهای مختلف کشورهای اروپائی سفر کرده و در دیدار با رهبران و کادرهای حزب دمکراتیک افغانستان که ناچار به مهاجرت شده بودند پیرامون ضرورت متشکل شدن دوباره بر مبنای شرایط نوین افغانستان و جهان گفتگو می کرد. سفر و گفتگوهائی که در سرانجام خود به بنیانگذاری "نهضت دمکراتیک افغانستان " انجامید. یاد و خاطرش پیوسته برای توده ای ها فراموش نشدنی است.


راه توده شماره 115
11.12.2006