راه توده                                                                                                                                                          بازگشت

 

حرف های آبکی
رئیس جمهور
برای ایران آب نمی شود
هدایت احمدی
 

سخنان احمدی نژاد در مجلس و وعده جمعیت 120 میلیون نفری برای ایران، گرچه پیش از آنکه سخنی جدی باشد، از جمله حرف های فکر نشده و هوائی او می تواند باشد، اما به همین بهانه می توان به برخی مشکلات طبیعی برای جمعیت ایران پرداخت. مسئله تامین آب آشامیدنی از جمله مشکلات افزایش جمعیت درایران است.
معمو لا جهت یك هكتار محصولات زراعی حدود 10000 متر مكعب در طول دوره رشد یك ساله در نظر گرفته می شود. معمولا برای آب شرب یك نفر در روز 200 لیتر منظور می كنند. بنابراین آب مورد نیاز یك هكتار در سال می تواند آب شرب حدود 50 هزار نفر در روز را تامین كند. به عبارتی آب مورد نیاز 365 هكتار می تواند آب شرب یك شهر 50 هزار نفری شود. سالهاست در ایران( حتی قبل از انقلاب) یكی از معضلات مهم دولت و مردم ، تامین آب شرب جمعیت رو به رشد ایران بوده است. با توجه به اینكه مقدار زیادی از آبهای موجود در ایران هم شور است و هم از نظر املاح( آهك، گچ و..) مشكل دارند و آدم ها مانند گیاهان نیستند كه ما بتوانند هر آبی را، با هر كیفیتی كه می خواهند بنوشند.
مسئله تامین آب شرب جمعیت 30 میلیون نفری زمان شاه هم مشكلات آفرین شده بود وای به وقتی كه این جمعیت به 70 میلیون و از آن بالاتر به 120 میلیون نفر برسد.
در حال حاضر جمعیت 10 میلیون نفری تهران آب شرب و كشاورزی منطقه وسیعی به شعاع 200 كیلو متری را می بلعد و در حقیقت منطقه تامین آب شرب تهران محدوده وسیعی از منطقه طالقان و دشت قزوین در غرب تا منطقه فیروز كوه در شرق( در آینده نزدیك) از منطقه لار و پلور و لواسانات در شمال تا كویر قم را در بر می گیرد. تازه این مقدار آب تنها 60 تا 70 در صد آب شرب تهران را تامین می كند و بقیه یعنی 30 تا 40 از طریق چاه های موجود در تهران تامین می شود.
در اواخر دهه 30 با احداث سد كرج (امیر كبیر) در ابتدا حدود 30 درصد آب رودخانه كرج و بتدریج با افزایش جمعیت صد در صد آب آن برای شرب تهران اختصاص یافت. با این عمل منطقه وسیعی از دشت های كرج، كردان، هشتگرد، مردآباد، شهریار، رباط كریم كه جزء حاصل خیز ترین مناطق كشاورزی ایران بودند به صورت اراضی لم یزرع در آمده است. با توجه به اینكه بیش از 90 درصد آبهای زیر زمینی چاه ها و چشمه ها و قنوات مناطق فوق دقیقا مربوط به این است كه آب روخانه كرج این اراضی را مشرب كند كاملا خشك شده اند.
قبل از انقلاب، با احدث سد لار بر روی روخانه هراز و سد لتیان بر روی روخانه جاجردو و انتقال آب آنها جهت شرب تهران، دشت های هراز (بابل و آمل) و ورامین با مشكلات آب كشاورزی مواجه شدند. تقریبا همان بلایی كه سر دشت های كرج و شهریار و رباط كریم آمده در اینجا نیز سر دشت های فوق آمد.
بعد از انقلاب ظاهرا جهت تامین آب كشاورزی دشت های ورامین و هراز دو سد در دستور مطالعه سازمان آب منطقه ای تهران قرار گرفت كه هم اكنون یكی به نام سد ماملو بر روی روخانه جاجرود (در شمال پارچین) در دست ساخت است و دیگری به نام سد منگل بر روی روخانه هراز (در جاده هراز نزدیك آب اسك) در حال مطالعه است، ظاهرا به علت مشكلات فنی هنوز به مرحله احداث نرسیده است. (شاید این تصور بوجود بیاید كه دو سد بر روی یك رودخانه، درست است برای بالا آوردن آب) جالب است منظور از طرح سد ماملو در ابتدا تامین آب كشاورزی دشت ورامین بود ولی بعدها و هم اكنون با توجه به افزایش روز به روز نیاز آب شرب تهران تقریبا مسئله آب كشاورزی ورامین یا منتفی و یا در درجه دوم و سوم قرار گرفته است2.
حدود 10 سال طرحی مورد مطالعه قرار گرفت و به اجرا در آمد تحت عنوان "انتقال آب از طالقان به تهران". هم اكنون این طرح آب رودخانه طالقان را به تهران منتقل می كند (از طریق روستای زیاران)، در حقیقت مقداری از آب كشاورزی دشت قزوین كه از این آب تامین می شد و هم اكنون اراضی ای از دشت به ویژه در شرق قزوین در مضیقه قرار گرفته اند. روند بر داشت آب از سد طالقان كه حدود 6 ماه است آبگیری شده برای شرب تهران در دستور كار آینده است.
سد نمرود
رودخانه نمرود یكی از شاخه های رودخانه حبله رود است كه گرمسار را مشروب می کند.
هم اكنون سد نمرود در 30 كیلو متری غرب فیروز كوه بر روی این شاخه در حال احداث است. ظاهرا این سد جهت كشاورزی دشت گرمسار زده می شود ولی تمام شواهد دال بر این است در برنامه آینده انتقال مقداری از آن برای شرب شهر تهران در دستور كار می باشد. نگرانی مردم گرمسار مانند ورامین از این جهت شباهت زیادی به هم دارد.
و این تازه مشکلات تامین آب جمعیت تهران است. برای آنکه دقیق تر دانسته شود افزایش جمعیت کشور مشکلی مشابه را در سراسر کشور بوجود آورده و ادامه این افزایش جمعیت، مشکل آب را بمراتب بیش از آن خواهد که اکنون شاهدش هستیم. ضمن آنکه بخاطر داشته باشید که افزایش شمار حاشیه نشین های شهرهای بزرگ و ویرانی و خلوتی روستاها و کاهش تولید و افزایش واردات متکی به فروش نفت، ریشه هائی اینگونه نیز دارد.




 

  فرمات PDF                                                                                                        بازگشت