بمناسبت 8 مارس
نگاهی به سرگذشت
سازمان زنان در ایران
دریغ است، اگر از مریم فیروز، هما
هوشمند راد و دکتر اختر کامبخش در جنبش متشکل زنان ایران یاد نشود.
شهریور ١٣٢٠، آزادی را برای ملت زجر دیده
ایران به ارمغان آورد و دیکتاتوری رضا شاه پایان پذیرفت. درهای زندان‌ها
گشوده شد و آزادیخواهانی که به جرم میهن‌پرستی و مبارزه در راه آزادی خلق
خود، سال‌ها به زنجیر کشیده شده بودند، آزاد شدند. حزب توده ایران، حزب
طبقه کارگر، به دست عده‌ای از این آزاد شدگان تاسیس گردید. آزاد زنانی که
فشار و خفقان دوران رضا‌شاهی را اضافه بر محنت و رنج خاص زن بودن، نیز
تحمیل کرده بودند، به سوی حزب توده ایران روی آوردند. شرایط عقب مانده
اجتماع آن روز ایران، باعث شد که حزب عضویت این زنان را کمی به تعویق
اندازد. اما این زنان پیشرو، برای مبارزه در راه بدست آوردن حقوق خود، گرد
هم جمع شده و از همان آغاز، نام سازمان کوچک خود را "تشکیلات زنان"
گذاشتند. اندکی بعد، حزب توده ایران، با تنظیم مرامنامه خود که در آن تساوی
حقوق زن و مرد در همه شئون اجتماعی اعلام شده بود، این هسته متشکل و کوچک
را به عضویت پذیرفت و به آنان به عنوان فراکسیون حزبی زنان، ماموریت کار
وسیع بین قشرهای مختلف زنان ایران را واگذار نمود.
در تیر ماه سال ١٣٢٢ "تشکیلات زنان ایران"، برنامه کار خود را با شعارهای
مبارزه علیه فاشیسم، مبارزه در راه به دست آوردن حقوق مساوی با مردان،
مبارزه با استعمار، مبارزه در راه حفظ صلح و مبارزه برای دستمزد مساوی با
مردان در مقابل کار مساوی، آغاز کرد و با تشکیل کنفرانس‌های هفتگی، زنان را
به تشکل فراخواند و کلاس‌های مبارزه با بیسوادی برای زنان، ایجاد درمانگاه
در مناطق زحمتکش نشین، برپا داشتن شواری مادران در محلات و سازماندهی حرکات
مطالباتی، ایجاد کتابخانه و قرائت‌خانه‌ها برای زنان و کودکان در محلات،
تاسیس تعاونی‌های تولیدی، برگزاری ٨ مارس، روز جهانی زنان و روز جهانی کودک
و تشویق زنان به شرکت فعال در مبارزات مترقی و ملی اقدام نمود. اندکی بعد
در تیرماه ١٣٢٣ اولین شماره مجله "بیداری ما" به عنوان "ارگان تشکیلات
زنان" انتشار یافت که به صورت ماهانه و گاه دو ماه یک بار منتشر می‌شد.
در جنب شورای متحده مرکزی ایران، اتحادیه‌ای به نام " اتحادیه زنان زحمتکش"
نیز در همین دوران تاسیس شده بود که در سال ١٣٢٥ به تشکیلات زنان پیوست.
در سال ١٣٢٥ "تشکیلات زنان ایران" به عضویت "فدراسیون دموکراتیک بین‌المللی
زنان" که مدافع حقوق همه زنان دنیاست درآمد و از آن پس " تشکیلات دموکراتیک
زنان ایران" نامیده شد.
بهمن ماه ١٣٢٧ حزب توده ایران و سازمان‌های دموکراتیک و توده‌ای از جمله
"تشکیلات دموکراتیک زنان ایران"، مورد هجوم وحشیانه پلیس و نظامیان قرار
گرفت و غیر قانونی اعلام شدند. آخرین شماره مجله "بیداری ما" در دی ماه
١٣٢٧ انتشار یافت و از آن پس، این مجله توقیف گردید و مسئولین تشکیلات زنان
در تهران و شهرستان‌ها، زندانی شده و یا سخت تحت تعقیب قرار گرفتند. دبیر
تشکیلات نیز با حکم غیابی به زندان ابد محکوم گردید.
تشکیلات زنان به ناچار راه اختفا برگزید و زنان و دختران را در حوزه‌های
کوچک جمع‌آوری کرد و با ایجاد کمیته‌های مخفی در تمام شهرستان‌های ایران
فعالیت مخفی خود را آغاز کردند.
با نخست وزیری دکتر محمد مصدق تغییر فضای سیاسی کشور، در روز ٣٠ اردیبهشت
١٣٣٠ سازمان علنی زنان به نام " سازمان زنان ایران" که در واقع ادامه دهنده
راه تشکیلات زنان در شرایط جدید بود اعلام موجودیت کرد.
سال‌های پس از کودتای ٢٨ مرداد ١٣٣٢ رکود نسبی در فعالیت تشکیلات در نتیجه
تشدید جو خفقان و استبداد بعد از کودتا به وجود آمد. در این دوره نمایندگان
تشکیلات با شرکت در کنگره‌ها و کنفرانس‌های بین المللی و نشان دادن زندگی
سیاه زن ایرانی که ریشه در فساد و سرسپردگی رژیم شاه داشت، همبستگی جهان را
نسبت به زنان ایران جلب می‌کردند.
پس از انقلاب بهمن ٥٧، تشکیلات موکراتیک زنان فعالیت مجدد خود را در خرداد
١٣٥٨ آغاز نمود. دفتر مرکزی تشکیلات محل برگزاری سخنرانی‌ها، نمایشگاه‌ها و
کلاس‌های آموزش مسائل اجتماعی و تئوریک بود. ایجاد کلاس‌های سواد‌آموزی،
خیاطی و هنری در سطح تهران و شهرستان ها، ایجاد درمانگاه‌ها و برگزاری
کنفرانس‌های بهداشتی در محلات زحمتکش نشین، ضبط و انتشار نوار و بروشورهای
سیاسی و فرهنگی و بهداشتی، ایجاد کتابخانه‌های محلی برای زنان و کودکان،
تشکیل گروه‌های ورزشیث و تئاتر آماتور از زنان و کودکان محله و نمایش فیلم
و تئاتر عروسکی با مضامین سیاسی و انقلابی، ایجاد شورای مادران در محلات،
ایجاد تعاونی های تولید و شرکت فعال در انجمن اولیا و مربیان، برگزاری هشت
مارس و روز جهانی کودک و انتشار نشریه "جهان زنان" از فعالیت‌های این
تشکیلات بعد از انقلاب است.
با شروع جنگ ایران و عراق، اعضای تشکیلات دموکراتیک زنان به خدمت در
جبهه‌ها شتافتند و قهرمانی‌ها از خود نشان دادند. "سیمین سلامی‌زاده" عضو
تشکیلات دموکراتیک زنان ایران هنگام کمک رسانی به زخمیان خرمشهر به شهادت
رسید.
پس از خرداد ٦٠، با محدود شدن روز افزون آزادی‌ها در جمهوری اسلامی موج
دستگیری ها بالا گرفت. "گیتا علیشاهی" عضو تشکیلات دموکراتیک زنان ایران در
روز ٥ مهر ١٣٦٠ بازداشت و ٨ ساعت بعد در زندان اوین تیرباران شد.
مهر و موم دفتر تشکیلات دموکراتیک به دستور دادستانی اوین، در اردیبهشت
١٣٦١ منجر به بسته شدن دفتر مجله "جهان زنان" و آغاز تعقیب فعالین این
تشکیلات شد.
|
|
بیداری ما |
راه توده 216 09.03.2009