فروپاشی اتحاد شوروی و
سرنوشت کشورهای جهان سوم-1
دفاع از انقلاب
در کشور آنگولا
آذرفریتاش
بررسی دوره استعماری در کشور های افریقایی و
نقش تاریخی مبارزات ضد استعماری این قاره درس بزرگی برای مبارزان امروز
است. غارتگران اروپایی که بیش از دویست سال کشورهای این قاره را مستعمره
خویش ساخته و آنها را غارت می کردند در دهه 50 -60 با مبارزه نیروهای
دمکراتیک و انقلابی این کشورها یکی بعد از دیگری به استقلال دست یافتند.
جنبش های استقلال طلبانه با سمت گیری راه رشدی غیر از راه رشد سرمایه داری
شناسنامه یک دوره چندین ساله شماری از این کشورهاست. از جمله آنگولا که
استقلال خود را پس از یک دوره جنگ مسلحانه بدست آورد. در دوران مبارزه برای
استقلال و سالهای پس از استقلال و سمت گیری و برگزینی اقتصادی غیر از سیستم
سرمایه داری، اتحاد شوروی سابق بزرگترین حامی و یاری رسان این جنبش ها بود.
چه در جنگ های استقلال با رساندن تجهیزات نظامی و آموزش های نظامی به آنها
و چه در سالهای دست یابی به استقلال، تحریم و محاصره اقتصادی توسط جهان
سرمایه داری با کمک های مالی و فنی و آموزشی. شمار بسیار بالائی از جوانان
این کشورها، در سالهای پس از استقلال و حتی در سالهای مبارزه استقلال
طلبانه توانستند در اتحاد شوروی، آلمان دمکراتیک و دیگر گشورهای سوسیالیستی
اروپا و سپس – بویژه- در کوبا تحصیلات دانشگاهی کرده و به کادرهای فنی و
دولتی و آموزشی تبدیل شوند.
جنبش آزادیبخش آنگولا (مپلا) اولین نیروی دمکراتیک و مبارز آنگولا بود که
در سال 1956 تاسیس شد. این جنبش مبارزات اولیه خود را علیه پرتقالی ها که
آنگولا را مستعمره خود کرده بودند و ژنرال های پرتقالی که بر سرنوشت آنگونه
مسلط بودند شروع کرد.
پس از نوزده سال و طی نبردی طولانی آنها توانستند علاوه بر مقابله با
استعمارگران، با ارتجاع داخلی نیز مبارزه کنند. در یازدهم آپریل 1975 این
مبارزه به پیروزی رسید و آنگولا استقلال خود را بازیافت.
برای کسانی که در آن سالها، اخبار جنبش های رهائیبخش را دنبال می کردند،
حداقل سایه روشن های آن مبارزات در آن سالها باقی مانده است، اما برای نسل
جدیدی که در ایران چشم به روی سیاست و مبارزه باز کرده است و پیوسته زیر
بمباران تبلیغاتی امریکا و غرب و همچنین ارتجاع حاکم در جمهوری اسلامی قرار
دارد، آشنائی – حتی ابتدائی- با آنها سالها و آن دوران بسیار با اهمیت است.
بخشی از توهم امید به امریکا برای نجات از چنگال حاکمیت جمهوری اسلامی ناشی
از همین تبلیغات امریکا و بی خبری از گذشته ایست که بیش از همه جمهوری
اسلامی تلاش می کند در باره آن هیچ چیز گفته و شنیده و منتشر نشود. آنها می
خواهند تاریخ ایران و جهان را در در دو دهه گذشته ایران خلاصه کنند.
پس از استقلال آنگولا، کارشکنی ها در برابر دولتی که پس از پیروزی با ارتش
پرتقال قدرت را بدست گرفته بود آغاز شد. محاصره اقتصادی در راس این کارشکنی
ها قرار داشت. پس از مدتی تعدلل دولت انقلابی به این نتیجه رسید که یگانه
راه دفاع از استقلال کشور و کنترل ارتجاع و بقایای دولت دست نشانده دوران
استعمار اتخاذ آن سیستم اقتصادی است که قادر به کنترل سرمایه داران بزرگ و
غارتگران باشد. یعنی سمت گیری دمکراتیک به سود توده مردم. در این دوران، در
برابر مردم و انقلاب این پرسش قرار داشت که برای رونق اقتصادی و آزادی
سیاسی چه راه رشدی به سود انقلاب است؟ پیوند زدن کشور به سیستم سرمایه داری
جهانی معنای دیگری جز ادامه فقر و بیکاری نداشت. باید کشاورزی ویران شده
کشور بازسازی می شد و زیربنای صنایع تولیدی نیز ریخته می شد. سیل مهاجران و
آوارگان دوران در پایتخت و دیگر شهرهای آنگولا روان بود. بسیاری از آوارگان
روستائیانی بودند که در طول جنگ روستاهای خود را رها کرده و راهی شهرها شده
بودند و مهاجرین نیز یا سیاسی بودند و یا قربانیان تبعیض های قومی. بیست
سال جنگ داخلی و سلطه طولانی استعمار خارجی عوارض خود را برای دولت انقلابی
برجای گذاشته بود.
دست کنسرن های نفتی - صنعتی و امپراتوری تجاری - بانکی کشورهای بزرگ سرمایه
داری جهان از آنگولا کوتاه شده بود، اما پنجه قدرتمند سیستم اقتصاد سرمایه
داری بر جان منطقه چنگ انداخته بود. استقلال سیاسی کشور در خطر بود، زیرا
عوامل استعمار در داخل کشور همچنان صاحب قدرت بودند و می توانستند یکبار
دیگر بر دولت مسلط شوند.
تجربه دیگر کشورهای افریقائی در برابر مردم و دولت انقلابی آنگولا بود:
کودتاهای پیاپی، اعدام نیروهای ملی دمکراتیک و بازگشت استعمار نوین.
دولت البشیردر سودان و دولت نظامی نیجریه نمونه های نزدیک به 30 کشور
افریقایی اند که در همین مرداب فرو رفتند.
امریکایی و کشورهای بزرگ سرمایه داری جهان مقابله با دولت آنگولا که راه
رشدی غیر از راه رشد سرمایه داری را در پیش گرفته بود تحمل نکرده و با
استفاده از بقایای دولت دوران استعماری و همچنین بهره گیری از اختلافات
قومی دسته بندی مسلح "یونیتا" و "فنلا" را تقویت و تحریک کردند تا علیه
دولت مرکزی بجنگند.
شکست پرتقال در آنگولا، پایان دوران سلطه استعماری این کشور بر افریقا بود.
این ضربه چنان مهلک بود که جنبش ملی در خود این کشور توانست از فرصت
استفاده کرده و علیه دولت به خیابان بیاید و در پرتقال یک دولت انقلابی
تشکیل شد. در تاریخ معاصر، روی کار آمدن یک دولت انقلابی مرکب از حزب
کمونیست و کمونیست های مستقل و حمایت سوسیالیست ها و ملیون در پرتقال یکی
از رویدادهای مهم اروپا است. گرچه عمر این دولت کوتاه بود و امریکا و قدرت
های وقت اروپائی با تمام قدرت به توطئه علیه آن برخاسته و اجازه ندادند عمر
آن طولانی شود. سپتامبر 1974 درتاریخ انقلاب های اروپا ثبت شده است. در این
سال دولت جدید و انقلابی پرتقال که افسران ارشد نیروی دریائی در حضور
چشمگیر داشتند به رهبری "فرانسیسکو دوکاستا گومز" تشکیل شد. او خود از میان
نظامی ها برخاسته بود.
دولت انقلابی آنگولا سرانجام موفق شد گروه های مسلح "فنلا" را از پایتخت
بیرون رانده و خود را تثبیت کند. در این دوران دولت 12 استان از 16 استان
کشور را در دست داشت و همچنان با دسته بندی های مسلح "یونیتا" درگیری یک
جنگ داخلی بود.
سرانجام دولت اتحاد شوروی و متحدان آن در سازمان ملل متحد، علیه دخالت
کشورهای امریکا و کشورهای عضو پیمان نظامی ناتو در امور داخلی آنگولا وارد
عمل شدند و شکایتی را تسلیم سازمان ملل کردند. این شکایت بی نتیجه ماند و
جنگ داخلی همچنان ادامه یافت. دولت مرکزی سرانجام از دو کشور شوروی و کوبا
تقاضای یاری کرد. کارشناسان نظامی کوبا، تجهیزات نظامی اتحاد شوروی در خدمت
دولت انقلابی آنگولا قرارگرفتند. بزرگترین ارتش غیر نظامی جهان از کوبا
راهی آنگولا شد: پزشکان، مهندسان، پرستاران، آموزگاران، استادان دانشگاهی و
معلمان. آنها در یک اقدام انترناسیونالیستی و داوطلبانه راهی آنگولا شدند
تا به مردم این کشور و دولت انقلابی آن کمک کنند.
در ژانویه 1976 "فنلا" بطور کامل شکست خورد و نیروهای نظامی افریقای جنوبی
که درکنار آنها علیه دولت انقلابی آنگولا می جنگیدند خاک آنگولا را ترک
کردند. در این زمان سازمان اتحادیه افریقا انگولا را به عنوان عضو جدید این
سازمان پذیرفت.
راه توده 266 17.04.2010