بازگشت
|
ارزیابی حزب توده ایران از نتایج اجتماعی حضور در مجلس چهاردهم و کابینه دولت قوام ملکه محمدی |
نخستین کنفرانس ایالتی تهران در تاریخ 17 مهر1321 در شرایط دشوار حکومت نظامی و مخفیانه تشکیل شد. حزب طی یکسال موجودیت خود توانسته بود شبکه سازمانی خود را در بخش مهمی از استان ها و شهرستان ها گسترش دهد و عده ای متجاوز از 10 هزار نفر را در صفوف خود گرد آورد. در چنین شرایطی حزب نیازمند به خط مشی روشن در مبارزه علیه امپریالیسم و ارتجاع و برنامه و اساسنامه بود.
در نخستین کنفرانس ایالتی تهران که بدین منظورتشکیل شد و در واقع کنفرانس سراسری بود، 125 نماینده از سراسر کشورشرکت نمودند... که سه چهارم آن ها از تهران و بقیه از شهرستان ها بودند.
کنفرانس گزارش سازمانی، گزارش درباره برنامه و اساسنامه، خط مشی، تاکتیک حزب و گزارش مالی را مورد بررسی قرار داد و درباره آن ها قطعنامه صادر کرد.
در برنامه حزب علاوه بر شعارحفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران، تامین آزادی های دمکراتیک، لغو قوانین ضد آزادی، از جمله قانون سیاه سال 1315، انجام اصلاحات ارضی، تامین حقوق سیاسی زنان، و به رسمیت شناختن اتحادیه های کارگری مطرح گردید. در این برنامه شعار "کارگران، دهقانان، روشنفکران، پیشه وران متحد شوید" بمثابه شعار بسیح کننده همه نیروهای و شعار "علیه هرگونه استعمارکشورایران مبارزه نمائید"، بمثابه نخستین فراخوان یک سازمان سیاسی علیه سلطه امپریالیسم جای برجسته ای داشت.
کنفرانس بمنظور پرورش ایدئولوژیک کادرها تشکیل شعبه خاصی بنام "شعبه تبلیغات" را در نظر گرفت و با تصویب اساسنامه موقت سازمان حزب را پی ریزی کرد.
در کنفرانس ایالتی تهران، کمیته ایالتی تهران مرکب از15 نفر و کمیته تفتیش ایالتی انتخاب شدند. تصمیم گرفته شد کمیته ایالتی زمینه تشکیل کنگره حزبی را هرچه زود ترفراهم سازد.
نخستین کنگره حزب در تاریخ 10 مرداد سال 1323 با شرکت 168 نماینده در کلوپ مرکزی حزب (واقع در خیابان فردوسی) تشکیل شد.
درباره گزارش های سیاسی، سازمانی و مالی و تغییرات در برنامه و اساسنامه و کمیسیون تفتیش بحث بعمل آمد و به نقائص کارحزب، علل آن و طرق برطرف ساختن نارسائی ها توجه گردید.
کنگره یاد آورشد که:
" حزب هنوز... وارد مرحله جدی تشکیلاتی خود نشده و دارای نواقصی است که از جمله علل این نواقص را می توان عدم سابقه احزاب در ایران دانست.
کنگره از جمله نقائص کار حزب را فقدان کادر کافی رهبری کننده دانست و متذکر شد که:
"از لحاظ سیاسی حزب بزرگ و معروف و با نفوذ شده و حال آنکه تشکیلات حزب قادر به اداره نیست. بی تجربگی و نبودن کادر باندازه کافی در آغاز تشکیل حزب از علل عمده این نواقص است."
کنگره به مسئله ضرورت ارتباط زنده با شهرستان ها، رعایت نظم در فعالیت سازمانی و انضباط دقیق حزبی و نیز تصفیه صفوف حزب از عناصر ناباب توجه جدی نمود. کنگره بر مسئله ضرورت فعالیت در میان دهقانان و تشکیل اتحادیه های دهقانی تاکید نمود. فعالیت گسترده برای جلب زنان، متحد ساختن آنان و نیز تلاش برای متحد ساختن جوانان و روشنفکران ازجمله توصیه های اکید کنگره بود. کنگره فعالیت چند ماهه گذشته فراکسیون حزب در مجلس را مورد تائید قرارداد و برای فراکسیون در کار دفاع از منافع زحمتکشان، ترویج نظریات حزب و افشاء محافل ارتجاعی نقش ارزنده ای قائل شد.
پس از 11 روز بحث و تبادل نظر درباره سیاست داخلی، سیاست خارجی، امور سازمانی و غیره کنگره با انتخاب 11 تن از نمایندگان به عضویت کمیته مرکزی حزب، 9 نفر به عضویت کمیسیون تفتیش و صدوراعلامیه به کار خود پایان داد.
طبق اساسنامه جدید، کمیته مرکزی پنج نفر را از میان اعضاء خود بعنوان هیئت سیاسی انتخاب کرد.
کنگره اعلامیه ای درباره این گردهمائی تاریخی انتشار داد که در آن گفته می شد:
"نمایندگان نخستین کنگره حزبی ایمان دارند که حزب توده ایران پیوسته پرچمدارمبارزه علیه ارتجاع و استعمارخواهد بود و از کمیته مرکزی آینده و کلیه دستگاه رهبری حزب منتظرند که با جد و جهد و فداکاری تمام در اجراء وظایف دشوار و مقدس خود بکوشند."
یکسال پس از تشکیل نخستین کنگره حزب، سازمان ایالتی تهران در تاریخ 26 مرداد 1324، دومین کنفرانس خود را تشکیل داد.
در کنفرانس 192 نماینده شرکت داشتند. در گزارش کمیته ایالتی تهران گفته می شد که:
"اکنون که چهار سال ازتشکیل حزب می گذرد، می توان بدون تظاهر گفت که بهترین و مبرزترین کارگران در صفوف مقدم ما جای دارند و پاکترین و دانشمندترین روشنفکران سرنوشت خود را با توده های زحمتکش ایران یکی کرده و قوا و استعدادهای ذیقیمت خود را به اختیار سپر مترقی و موفقیت حزب گذاشته اند."
کنفرانس سه روز بطول انجامید و پس از بحث های سالم و خلاق قطنامه ای بتصویب رسید. در قطنامه پایانی کنفرانس گفته می شد که:
"سازمان ایالتی تهران برای دفاع مشروع و عادلانه در برابر حملات آزادی کش ارتجاع، بمنظور تعطیل مشروطیت و سلب حقوق ملی باید کلیه مساعی خود را بکار برد تا تشکیلات حزبی را عملا "و نظرا" و از هر حیث مجهز نماید... کنفرانس ایالتی تهران توجه کمیته مرکزی را به نظر فوق جلب نموده و امیدواراست که تاکتیک عمومی حزب با آن توافق داده شود."
ازتاریخ 11 تا 20 تیرماه سال 1326 سومین کنفرانس ایالتی در کلوپ مرکزی حزب برگزار گردید.
ارگان مرکزی حزب در تاریخ 22/4/1326 درباره نتایج کار کنفرانس نوشت:
"در شرایط کنونی تشکیل این کنفرانس، مطالبی که در جلسات آن مطرح گردید و نتایجی که از آن مباحثات پرشور گرفته شد، تاثیری که در روح اعضاء خود باقی گذاشت، همه و همه دارای اهمیت شایانی است... رشد اعضاء در این کنفرانس شگفت انگیز بود... هیچ چیز سرسری نگذشت، هیچ چیز به تعارف برگزارنشد...
کنفرانس به ملت ایران پیام فرستاد که مواظب و بیدار باشد، به نیروی خود اطمینان کند، چیزی جز قدرت ملی را درخوراعتماد نشمرد، رسوائی دشمنان رنگارنگ را ببیند وعدم قابلیت و انحطاط آن ها را درک کند، مطمئن باشد که حزب توده ایران و مبارزین آن حتی یک آن از راه حق خود، که راه اوست... منحرف نخواهد شد.
کنفرانس به ملت ایران پیام فرستاد که به اغواء جهانخواران از راه بدر نرود و در دام امپریالیسم نیفتد، بکوشد تا در حفظ صلح، در تامین عدالت بین المللی نقش موثری بازی کند، به فرزندان ناخلف وطن مهلت ندهد تا آن ها تاریخ و حیثیت ما، رفاه و آزادی مردم ما، صلح و امنیت خطه ما را به بهای ناچیز بفروشند و دست متعدی امپریالیسم را در کشور گشوده کنند."
کنفرانس گام های مثبتی در تجدید سازمان، رفع نقائص و بهبود فعالیت حزب برداشت.
1 ـ گزارش عمومی هیئت اجرائیه درباره تحلیل اوضاع جهان و ایران، وضع عمومی حزب، فعالیت فراکسیون حزبی در دوره چهاردهم مجلس، موضع حزب درباره جنبش دمکراتیک آذربایجان، شرکت حزب در دولت قوام و ارزیابی فعالیت هیئت اجرائیه موقت.
2 ـ تغییر اساسنامه حزب.
3 ـ گزارش درباره انشعاب درحزب.
4 ـ تصویب قطعنامه.
در ارزیابی از فعالیت گذشته حزب، کنگره ضمن تائید این فعالیت همراه با برخی انتقادها، به مبارزه علیه امپریالیسم و ارتجاع توجه ویژه مبذول داشت.
در قطعنامه مربوط به ارزیابی فعالیت فراکسیون حزبی در مجلس چهاردهم، کوشش های این فراکسیون در راه وحدت نیروهای دمکراتیک در داخل مجلس در مبارزه علیه ارتجاع مثبت ارزیابی شد و اعلام گردید که فراکسیون وظایف خود را با سربلندی انجام داده و از تریبون مجلس برای آگاهی و بیداری مردم بنحو شایسته ای استفاده کرده است.
پشتیبان حزب از خواست های مردم آذربایجان و اعتراض شدید حزب به اقدامات غیر قانونی دولت در آذر 1325 بجا و بمورد ارزیابی گردید.
کنگره در قطعنامه خود شرکت در کابینه قوام را بمنظور بسط نفوذ حزب بجا و نتایج آن را مفید دانست و متذکر شد با آنکه کار وزیران حزبی خالی از نقص نبوده ولی به انجام وظایف محوله وفادار بوده اند.(مشروح این مقاله در کتاب چهل سال در سنگر مبارزه منتشر شده است).
فرمات
PDF :
بازگشت