راه توده ـ همایش احزاب سوسیالیست در اروپا وین

همایش احزاب سوسیالیست اروپا در "وین"

گرایش به چپ

به سمت کشاکش درونی

سوسیال دمکراسی اروپا

اومانیته - روزا موسوی

رهبری احزاب سوسیال دمکرات اروپا كه كه سال هاست شیفته "راه سوم" تونی بلر نخست وزیر بریتانیا شده اكنون در درون خود با ظهور جریانی روبرو شده كه مخالف راه سوم و "سوسیال لیبرالیسم" ملهم از نظریه پردازی های آنتونی گیدنز است.

هیچ چیز دیگر در خانه سوسیالیست های اروپا خوب كار نمی كند. سوسیال دمكرات های آلمان در پایگاه خود در "رنان" شمال وستفالی شكستی تاریخی خورده اند. حزب سوسیالیست فرانسه كه نتوانست در جریان همه پرسی قانون اساسی اروپا آلترناتیوی را در برابر جناح راست فرانسه كه خودش در بحران بود ارائه دهد بنوبه خود متحمل شكستی سخت و بحرانی درونی شد. در بریتانیا اكثریتی كه حزب نوین كار تونی بلر در پارلمان حفظ كرده و فعالیت های بلر در عرصه جهانی بر عقب نشینی چمشگیر این حزب در انتخابات پارلمانی سرپوش گذاشته است.

در قلب بحران احزاب سوسیالیست و سوسیال دمکرات یك مسئله همیشگی قرار دارد:

سوسیال دمكرات ها آیا باید آلترناتیوی در برابر نئولیبرالیسم ارائه دهند یا اینكه باید همچنان به "سوسیال لیبرالیسم" كه راه سوم بلر تجسم آن است ادامه دهند؟ این پرسش در برابر آخرین همایش "حزب سوسیالیست اروپایی" (تشكل احزاب سوسیال دمكرات كل اروپا) كه 25 و 26 ژوئن گذشته در وین برگزار شد قرار داشت. در این همایش شركت كنندگان به این اجماع رسیدند كه تدوین "یك استراتژی رشد و سرمایه گذاری برای اشتغال بیشتر و بهتر و یك چارچوب حقوقی برای خدمات عمومی و حمایت از خدمات دولتی اساسی در برابر لیبرالیزاسیون" را برای اروپای 2006 خواستار شَوَند. اما ضمنا اختلافات بسیاری بویژه میان سوسیالیست های فرانسه و حزب كار بریتانیا ظهور كرد. در حالی كه حزب كار بریتانیا از زبان جان پرسكوت معاون نخست وزیر خواهان اتخاذ سیاستی شد كه "انعطاف شرایط كار از یكسو و انصاف را از سوی دیگر برای مقابله با جهانی شدن" تركیب كند، فرانسوا هولاند دبیركل حزب سوسیالیست فرانسه كه زیر فشار جنبش چپ در این كشور است تاكید كرد كه به اصطلاح "موفقیت" بلر در كاهش بیكاری به بهای نقض معیارهای مهمی نظیر سطح دستمزدها و موقتی و متزلزل شدن كار بدست آمده است. اما دیگر رهبران احزاب سوسیالیست اروپای در این همایش بیشتر به خط بلر نزدیك بودند. مثلا گوران پرسون نخست وزیر سوئد حمایت خود را از بلر پنهان نكرد هر چند او در حزب خود در زمینه سیاست داخلی كه موجب تخریب "دولت رفاه" شده و همچنین بدلیل حمایت بی قید و شرط از طرح قانون اساسی اروپا بشدت تحت فشار و انتقاد است. رهبران سوسیالیست های اتریش، كشورهای اروپای شرقی و همچنین دانمارك نیز همچنان شیفته سوسیال لیبرالیسم بلر و گیدنز هستند.

نخست وزیر اسپانیا خوزه لوییز رودریگز نیز خود را با خط بلر انطباق داده و اطمینان می دهد كه "سوسیالیسم قرن بیست و یكم سوسیالیسم جامعه ای خواهد بود" كه طبق تعریف او خلاصه به معنای خودداری از تغییر شرایط اجتماعی و اقتصادی است.

در آلمان وضع به گونه ای دیگر است. حزب سوسیال دمكرات آلمان (اس.پ.د) از یكسو گفتاری چپ را مطرح می كند اما سماجت دارد كه برنامه "رفرم های" ملهم از لیبرالیسم را تا سال 2010 به پایان برساند. این حزب اكنون زیر فشار جناح چپ آن است. این حزب اكنون با ریزش شدید آراء روبرو است.

اما "راه سوم" حتی در اطراف خود تونی بلر هم مورد انتقاد قرار گرفته است. جناح چپ حزب كار پلاتفرم جداگانه ای را ارائه داده و "كمیته نمایندگان كار" را تشكیل داده كه در برابر خط مشی بلر ایستاده است. رهبر این جناح جان مك دانلد نماینده مجلس عوام تا آنجا پیش رفته كه تجربه "كار نوین" بلر را بكلی ناامید كننده خوانده است. از نظر او تونی بلر امید به تحول را به "ادامه نومحافظه كاری با تفاوت هایی جزیی" تبدیل كرده است. كمیته نمایندگان كار كه در جریان مخالفت با جنگ در عراق شكل گرفت می كوشد سوسیالیست ‌ها و سندیكالیست‌ ها را گرد آورد تا راهی برای آنچه آنان "شكست كار نوین" می نامند بیابند.

از سوی دیگر تلاش های سوسیال لیبرال رهبران و دولت های سوسیال دمكرات هر روز بیش از پیش آشكارا در تضادهای درونی فرو می رود. فقط یك نمونه آن در سوئد است كه هزاران عضو حزب سوسیالیست طوماری را امضا كردند كه خواهان انجام رفراندم در مورد قانون اساسی اروپا می شد. در ایتالیا جناح چپ حزب دمكراتیك چپ كه در حول انجمن "آپریل پرلا سنیسترا" گرد امده می كوشد تا وزن خود را به سود یك برنامه رادیكال چپ وارد میدان كند. "راه سوم" بلر و گیدنز ظاهرا دیگر بسادگی به همه جا صادر نمی شود و نه فقط در فرانسه.