راه توده                                                                                                                                                          بازگشت

 

 

"مشی توده" چیست؟
برای یک مبارزه جدی
باید نبض جامعه را
با تحلیل دقیق، لحظه به لحظه گرفت!

ایرج اسکندری
 

دهه 1350 که هنوز به پایان نرسیده، رژیم شاه در آن سقوط کرد، اوج اقتداری بود که ارتش شاهنشاهی و سازمان اطلاعات و امنیت شاه "ساواک" بر سر کشور مستقر کرده و خود را رژیمی "روئین تن" فرض کرده بود. در نیمه نخست همین دهه، نسلی از جان برکفان، که به امید پیشتازی انقلاب با ترور و انفجار به میدان آمده بودند تا به زعم خویش کارگران و زحمتکشان و مردم را بیدار کنند، قربانی شدند بی آن که توانسته باشند جنگی پارتیزانی را به سبک کوبا در ایران برانگیزند.
شرح این فاجعه و پایه های معیوب تئوریکی که انسان های شریف و جانبازی نظیر احمدزاده و پویان و حتی بیژن جزنی برای آن بنا کرده بودند، خود فصل دردناکی از تاریخ جنبش چپ و انقلابی ایران است، که در این مقدمه نمی گنجد. این مقدمه با هدف معرفی یکی از شیواترین، علمی ترین و دقیق ترین مقالاتی است که حزب توده ایران در تحلیل جنبش انقلابی ایران و ماهیت سیاسی و اقتصادی و اجتماعی آن به قلم زنده یاد ایرج اسکندری دبیراول وقت حزب توده ایران منتشر کرد. این مقاله با هدف معرفی و توضیح کارپایه های طرح برنامه جدید حزب توده ایران نوشته و منتشر شد. حزب توده ایران در همان اوج اقتداری که شاه برای خود فرض کرده بود، طرح برنامه ای نوین را با یقین به رفتن جامعه به سوی یک جنبش انقلابی تدوین و برای نظر خواهی منتشر کرد. این طرح پس از نزدیک به دو سال نظرسنجی در سازمان های حزبی، سرانجام به تصویب کمیته مرکزی حزب توده ایران رسید و مقاله ایرج اسکندری در توضیح و تشریح همین طرح برنامه برای آگاهی توده ایها و جنبش چپ و انقلابی ایران است.
هیچ نیروی سیاسی- اعم از مذهبی و غیر مذهبی- در تاریخی که این طرح برنامه و این مقاله منتشر شد، سقوط شاه را حتی به ذهن خویش راه نمی داد. در چنین فضائی حزب توده ایران رژیم شاه را در سراشیبی سقوط ارزیابی کرده و طرح برنامه ای را بعنوان مرحله ملی- دمکراتیک انقلاب ایران انتشار داد. از دل این طرح برنامه شعار "جبهه واحد ضد دیکتاتوری" بیرون آمد و همانگونه که به قلم اسکندری بعنوان یک شیوه مارکسیستی و علمی می خوانید، گام به گام، با اوج گیری شرایط انقلابی و تغییر شرایط اجتماعی، این شعار نیز تغییر کرد و سرانجام به شعار"قیام مسلحانه" علیه رژیم شاه ختم شد.
گرهی ترین و دقیق ترین و علمی ترین بحث در این مقاله زنده یاد اسکندری، که بارها کیانوری توصیه می کرد آن را بعنوان یک مقاله بالینی باید هر چند گاه یکبار خواند و آموخت، درک لحظه به لحظه شرایط متغیر اجتماعی، تعین سیاست و خط مشی براساس شرایط نوین و جسارت انتخاب تاکتیک های متناسب با تغییرات است. یعنی همان نکته بسیار بسیار مهمی که امروز نیز برای شناخت جامعه ایران و اتخاذ شعار و تاکتیک متناسب با شرایطی که ایران در آن بسر می برد، گریز ناپذیر است. گریز ناپذیر است برای توده ایها و آنهائی که می خواهند علمی و مارکسیستی جامعه را ببینند، والا حرف های بی پروپایه زیاد می توان زد و نوشت و گفت.
این که آن طرح برنامه مربوط به چند دهه گذشته است، این که مربوط به دوران شاه است و هر بهانه دیگری در این زمینه که هدفی را جز گریز از قبول متد بازبینی جامعه همراه ندارد، برای یک حزب و سازمان و شخصیت سیاسی جدی در جبهه چپ قابل قبول نیست. در این مقاله، نه دوران شاه، نه دهه 50، بلکه متد شناخت هر دوران و هر دهه ای مطرح است. جان کلام اینجاست! و به نسل جدیدی که در ایران، به علاقمندی پا به میدان گذاشته و فانوس بدست، که بدنبال هموار ترین راه می گردند، قطعا و حتما توصیه می کنیم، این مقاله را بارها و بارها بخوانند و درباره متد و شیوه نگرش آن بحث و تبادل نظر کنند.
ما این مقاله بلند که در شماره اول مجله دنیا سال 1352 منتشر شده را، به چند بخش تقسیم کرده ایم، که دراین شماره بخش نخست آن را می خوانید. در شماره های آینده راه توده، بخش های دیگر آن را منتشر خواهیم کرد و سپس همه آن را یکجا و بعنوان اثری که باید آن را "بالینی" تلقی کرد و هر چندگاه یکبار بازخوانی کرد، روی سایت راه توده قرار می دهیم. بازخوانی دقیق این مقاله یک حسن بسیار مهم دیگر نیز دارد، و آن شناخت دقیق تر "مشی توده ای" است که ما پیوسته در راه توده روی آن تاکید کرده ایم.

    بازگشت

ـ نمایندگان دو دیدگاه در رهبری وقت حزب توده ایران 

ـ تغییر سریع اشکال مبارزه به مقتضای رویدادها

ـ اطلاعات تئوریک اگر با هنر سیاسی همراه نشود، فاقد کاردانی است! 

ـ تمایلات چپ روانه: سوزاندن مراحل تکامل انقلاب

ـ اینست مشی توده ای

ـ منزلگاه های تحولات انقلابی با چه استراتژی و تاکتيکی طی می شوند؟

ـ حزب توده ايران، مدافع سمت گيری سوسياليستی است

ـ 3 خصلت حزب توده ایران انقلاب- میهن دوستی- انترناسیونالیسم

ـ طرح برنامه نوین و پایه های علمی خط مشی حزب توده ایران

 

 

                                                                                                      بازگشت