سرمقاله راه توده 648

جنبش اصلاحات در ایران

20 سال پس از دوم خرداد 76

خرداد ماه امسال 20 سال از آغاز جنبش اصلاحات در ایران - معروف به "دوم خرداد"-  گذشت. 20 سال پیش در همین روزها جامعه ایران وارد مرحله تازه‌ای از تحول خود و از تحول انقلاب گردید. جنبشی در کشور آغاز گردید که هدف خود را بازگشت به آرمان‌های آزادیخواهانه و عدالت طلبانه انقلاب بهمن 57‌ می‌دانست. امروز پس از 20 سال این جنبش چه دستآوردها و چه ناکامی‌هایی را برجای گذاشته است؟ آیا ایران امروز پیامد این جنبش است یا پیامد مقاومت در برابر آن؟ همانچه درباره انقلاب 57‌ می‌توان گفت که با اهدافی دیگر آغاز شد ولی به‌ تدریج نیروهایی دیگر آن را به سوی اهدافی دیگر متوجه ساختند، درباره جنبش اصلاحات‌ می‌توان گفت ولی با تفاوت‌های بسیار.

جنبش اصلاحات هدف خود را بدرستی و در درجه نخست تحول در نظام سیاسی و پاسخگو کردن قدرت‌های سیاسی به عنوان مانع عمده قرار داده بود. برای پاسخگو کردن قدرت‌های سیاسی از یکسو لازم بود که نهادهای مدنی و مردمی تقویت شوند و به عنوان وزنه‌ای دربرابر قدرت غیرپاسخگو قرار گیرند. از سوی دیگر لازم بود که پایگاه اقتصادی نیز پاسخگو شود. یعنی باید به نهادهای اقتصادی غیرپاسخگو، اعم از نظامی و غیرنظامی که وابسته به بیت رهبری بودند حمله‌ می‌شد و آنها را ناگزیر از پاسخگویی یعنی انتقال به بخش پاسخگو و منتخب‌ می‌کردند. تنها در اینصورت بود که طرح پاسخگو کردن قدرت‌های سیاسی شدنی بود. اما رهبر، بیت رهبری و نظامیان، با بهره گیری از ماهیت چندلایه جنبش اصلاحات از یکسو و توهم‌های فکری آن نسبت به اقتصاد سرمایه‌داری و نولیبرالیسم اقتصادی، جنبش اصلاحات را به مسیر عکس هدایت کردند. یعنی بنام مبارزه با "اقتصاد دولتی" عملا همه نهادهای اقتصادی که تا آن زمان در برابر مردم و مجلس پاسخگو بودند را از چنگ دولت و مردم بیرون آوردند و آنها را در اختیار خود گرفتند. بدینسان جنبش اصلاحات نه تنها قدرت سیاسی را نتوانست پاسخگو کند، نه تنها قدرت اقتصادی غیرپاسخگو را نیز از چنگ نهادهای غیرپاسخگو بیرون نیاورد، برعکس همه نهادهای اقتصادی که تا آن زمان دربرابر مردم پاسخگو بودند را نیز از طریق خصوصی سازی یا بنام بازپرداخت دیون به نهادهای غیرپاسخگو واگذار کرد. عملا قدرت اقتصادی و در نتیجه توان سیاسی عملی سپاه و بیت رهبری در روند جنبش اصلاحات دهها برابر بیش از زمانی شد که این جنبش آغاز شده بود.... ادامه

---------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------

خاطرات 25 سال زندان شاه- تقی کی منش– بخش 8

زندگی بی نهایت

سخت و دشوار

هوشنگ تیزابی در زندان